multipolowe momenty,
wielkości charakteryzujące rozkład źródeł pola fizycznego;
multipolowe momenty
Encyklopedia PWN
umożliwiają określenie pola elektromagnetycznego w dużych odległościach od źródeł i ich oddziaływanie z polem zewnętrznym. Przy opisie pola elektromagnetycznego używa się m.m. elektrycznych i magnetycznych. M.m. elektryczne charakteryzują rozkład ładunku elektr.; m.m. elektryczny zerowego rzędu (monopolowy moment elektr.) jest skalarem q = ∫V ρ dV, czyli jest równy całkowitemu ładunkowi elektr.; m.m. elektryczny pierwszego rzędu (dipolowy moment elektryczny) jest wektorem 
= ∫V 
ρ dV, gdzie ρ — gęstość ładunku elektr., — wektor położenia; wyższe m.m. są tensorami wyższego rzędu. Gdy rozkład ładunku elektr. jest stały w czasie, to potencjał pola elektrostatycznego jest określony przez szereg ϕ() = 
i w dużych odległościach od obszaru V można zwykle ograniczyć się do wkładu od najniższego niezerowego m.m.
= ∫V ρ dV, gdzie ρ — gęstość ładunku elektr., — wektor położenia; wyższe m.m. są tensorami wyższego rzędu. Gdy rozkład ładunku elektr. jest stały w czasie, to potencjał pola elektrostatycznego jest określony przez szereg ϕ() = i w dużych odległościach od obszaru V można zwykle ograniczyć się do wkładu od najniższego niezerowego m.m.
M.m. magnetyczne charakteryzują rozkład prądów elektr.: monopolowy moment magnetyczny jest zawsze równy 0; dipolowy moment magnetyczny 
= 
∫V × 
dV, gdzie (, t) — gęstość prądu elektr.; m.m. magnet. wyższych rzędów określa się podobnie.
= ∫V × dV, gdzie (, t) — gęstość prądu elektr.; m.m. magnet. wyższych rzędów określa się podobnie.
