misteria
w religii staroż. Grecji i Rzymu termin oznaczający odrębną kategorię obrzędów rel., ustanawiających szczególną więź między człowiekiem a bogiem oraz stwarzających nadzieję na szczęście po śmierci (zbawienie);
[łac. < gr.],
misteria
Encyklopedia PWN
do najstarszych w Grecji należały misteria eleuzyńskie związane z kultem Demeter, Persefony i Iakchosa, utożsamianego z Dionizosem; z kultem Dionizosa łączyły się również misteria orfickie (orfizm) i tzw. orgie, rozpowszechnione szczególnie w okresie hellenistycznym; wielu zwolenników miały wówczas misteria Kabirów, orgiastyczne misteria Kybele-Agdistis i Attisa, oraz zbliżone do nich treścią misteria syryjskie Atargatis (fenicka Asztarte, gr. Afrodyta) i Adonisa; największy zasięg miały jednak misteria Izydy i Ozyrysa; w czasach cesarstwa rzymskiego rozpowszechniły się misteria tracko-frygijskie Sabazjosa i misteria irańskiego Mitry.
