metoda

metoda

[gr. méthodos ‘sposób badania’],

metodol. termin używany w kilku różnych znaczeniach, z których najważniejsze to: 1) sposób postępowania, dobór rodzaju działania (dobór i kolejność czynności składowych działania złożonego) świadomie stosowany z możliwością powtórzenia go we wszystkich przypadkach danego typu; 2) zespół czynności i środków zastosowanych w określony sposób do osiągnięcia określonego celu; 3) sposób wykonania danego zadania praktycznego lub rozwiązania problemu teoret.; 4) zespół założeń ogólnych przyjmowanych jako ramy lub wytyczne badania.

Pojęcie metody w pierwszym, najbardziej ogólnym znaczeniu, odnosi się do wszelkiego działania ludzkiego uprawianego ze świadomością sposobu postępowania. W zakres tego pojęcia wchodzą zarówno metody wykonywania jakiejś pracy, jak i metody myślenia, metody działalności praktycznej i metody badań naukowych. Badaniem metod wszelkiego celowego ludzkiego działania i ich teorią zajmuje się metodologia ogólna, zw. też prakseologią, pojęta jako znawstwo metod działania w ogóle. Metodę w czwartym, najbardziej wąskim znaczeniu, określa się jako metodę naukową — sposób badania, wyznaczający kolejne etapy postępowania uczonych w danej dziedzinie nauk.; założenia ogólne określone jako ramy lub wytyczne badania, rozwiązywania problemów teoret. lub zadań praktycznych. Charakterystyką i krytyką metod ogólnych pracy nauk. oraz metod swoistych różnych dyscyplin nauk. zajmuje się metodologia nauk.