generator drgań elektrycznych

generator drgań elektrycznych,

urządzenie wytwarzające drgania elektr. (zmienne przebiegi elektr.; przebieg wielkości fizycznej) w wyniku przetwarzania energii elektr. dostarczanej ze źródła zasilania prądu stałego.

Drgania sinusoidalne nie tłumione wytwarza się w generatorach oscylacyjnych, doprowadzając energię do generatora drgań elektrycznych w sposób ciągły (generator drgań elektrycznych zawiera lampy elektronowe lub tranzystory oraz obwody rezonansowe); częst. drgań odpowiada częst. rezonansowej obwodu. Ze względu na zasadę działania rozróżnia się generatory drgań elektrycznych: 1) z ujemną rezystancją odtłumiającą obwód rezonansowy (dynatronowe, tranzytronowe); 2) ze sprzężeniem zwrotnym dodatnim (zawierają wzmacniacz, w którym część energii drgań doprowadza się z wyjścia wzmacniacza na jego wejście), a wśród nich generatory: z rezonansowym obwodem drgań (np. Meissnera — z dzielnikiem transformatorowym, Colpittsa — z dzielnikiem pojemnościowym, Hartleya — z dzielnikiem indukcyjnym), oporowo-pojemnościowe bez obwodu rezonansowego, elektromech. (zwykle ze sprzężeniem zwrotnym dodatnim, realizowanym za pomocą układu mech.). Gdy istotne jest uzyskanie drgań o stabilnej częst., stosuje się generatory drgań elektrycznych: piezoelektryczne (wykorzystanie zjawiska piezoelektr. występującego w płytkach kwarcu lub turmalinu), magnetostrykcyjne (wykorzystanie zjawiska magnetostrykcji w prętach wykonanych ze stopu niklu i żelaza), kamertonowe. Oddzielną grupę stanowią generatory kwantowe, obejmujące masery (w zakresie mikrofal) i lasery (w zakresie optycznym). Po raz pierwszy drgania elektr. wytworzyli 1853–59 W. Thomson i B.W. Feddersen; w Polsce pionierskie prace nad generatorami drgań elektrycznych i stabilizacją ich częst. prowadził J. Groszkowski.