franciszkanie

franciszkanie, Ordo Fratrum Minorum (OFM), Bracia Mniejsi, tzw. minoryci,

katolicki zakon żebrzący; założony przez świętego Franciszka z Asyżu 1209, zatwierdzony 1223 przez papieża Honoriusza III.

Reguła franciszkańska, zakładająca życie według zasad ewangelicznych, nakazuje wierne naśladownictwo Jezusa Chrystusa przez pokorę, osobisty przykład, a zwłaszcza doskonałe ubóstwo, które polegało na utrzymywaniu się z jałmużny i nieposiadaniu dóbr materialnych. Franciszkanie podjęli pracę w środowisku miejskim (w odróżnieniu od dotychczasowych zakonów), prowadząc działalność misyjną i kaznodziejską; wywarli głęboki wpływ na duchowość chrześcijańską, szczególnie akcentując radość, prostotę, umiłowanie natury i ubóstwo; zakon stworzył szkołę filozoficzno-teologiczną (szkoła franciszkańska); najwybitniejsi przedstawiciele: święty Bonawentura, J. Duns Szkot, W. Ockham, R. Bacon. I zakon Świętego Franciszka z Asyżu tworzą wspólnoty męskie, II zakon — wspólnoty żeńskie (m.in. franciszkanki, klaryski), III zakon jest przeznaczony dla świeckich (tercjarze). Spory co do reguły, zwłaszcza zachowania ubóstwa, doprowadziły do licznych podziałów w zakonie franciszkańskim (fraticelli, spirytuałowie); obecnie wyróżnia się: franciszkanów konwentualnych, obserwantów (bernardyni, dyskalceaci-alkantarzyści, reformaci, rekolekci — 1897 połączeni w jeden zakon franciszkanów) i kapucynów. W Polsce franciszkanie od 1237, główne domy: Kraków, Wrocław, Gdańsk, Poznań, Lwów; w XIX w. kasata większości klasztorów, odrodzenie w okresie międzywojennym — działalność świętego Maksymiliana Kolbe (założenie ośrodka w Niepokalanowie); zabytki sakralnej architektury gotyckiej (Kraków, Toruń, Zawichost) i barokowej (Warszawa).

Papież Honoriusz III zatwierdza nową regułę zakonu św. Franciszka z Asyżu, 1223 (zw. Secunda), jeden z cyklu fresków Ghirlandaio: Sceny z życia św. Franciszka w kościele Santa Trinità, Florencja

Franciszek z Asyżu