fizyka niskich temperatur

fizyka niskich temperatur, kriofizyka,

dział fizyki obejmujący badania zjawisk występujących w niskich temperaturach (bliskich 0 K).

W zależności od stosowanych środków chłodzących wyróżnia się kilka obszarów temperatur, w których przeprowadza się badania: 1) temperatura ciekłego neonu (27,3–ok. 20 K); 2) temperatura ciekłego wodoru (20,4–14 K); 3) temperatura ciekłego helu 4 (4,2–0,7 K); 4) temperatura ciekłego helu 3 (3,2–0,1 K); 5) temperatury magnet. elektronowe, osiągane w wyniku adiabatycznego rozmagnesowania (magnetokaloryczne zjawisko) paramagnetyków (0,3–0,001 K); 6) temperatury magnet. jądr., osiągane w wyniku adiabatycznego rozmagnesowania jąder atomowych (0,001–0,00001 K); 7) temperatura otrzymywana w wyniku chłodzenia i pułapkowania atomów (do ułamka nK). Zagadnienia fizyki niskich temperatur wiążą się m.in. z badaniami ujawniających się w niskich temperaturach typowo kwantowych zjawisk, np. nadprzewodnictwa, nadpłynności, i z zastosowaniami niskich temperatur w różnych dziedzinach, np. do skraplania gazów i otrzymywania wysokich próżni, do otrzymywania i wykorzystywania nadprzewodników itp. Podstawy fizyki niskich temperatur stworzyli Z. Wróblewski i K. Olszewski. Do dalszego jej rozwoju przyczyniły się gł. prace J. Dewara, H. Kamerlingh-Onnesa, N. Kurtiego, P.L. Kapicy.