chirurgia urazowa
Encyklopedia PWN
pocz. traumatologia obejmowała leczenie ran i urazów odniesionych gł. na polu walki, w miarę rozwoju cywilizacji (rozbudowa przemysłu, mechanizacja rolnictwa, upowszechnienie środków komunikacji) i wzrostu urazowości (wypadki przem., komunik. i w wyniku klęsk żywiołowych) powstała nowoczesna nauka zajmująca się teorią i praktyką leczenia złamań kości, uszkodzeń naczyń, nerwów, ścięgien i mięśni. Obecnie najczęściej stosowanymi metodami leczn. w traumatologii są: w leczeniu zachowawczym — repozycje (nastawienie złamanych kości czy zwichniętego stawu), unieruchomienie w opatrunku gipsowym czy plastikowym, stosowanie wyciągów, szyn; w leczeniu operacyjnym — zespolenie złamań za pomocą łączników metal., śrub, gwoździ, prętów; jako element kończący cykl leczenia stosuje się rehabilitację ruchową. Rozwój nowoczesnej traumatologii wiąże się z nazwiskami wybitnych chirurgów: w XVIII w. P. Pott (zasady leczenia złamań kości), w XIX w. H.O. Thomas (metody wyciągu leczn.), w XX w. C.L. Callander (postępowanie po amputacji), M.N. Smith-Peterson, G. Küntscher (metody zespolenia złamania kości za pomocą gwoździa metal.), W.C. Campbell (nowoczesny podręcznik chirurgii urazowo-ortopedycznej). W Polsce do rozwoju traumatologii przyczynili się m.in.: L. Rydyger, A. Jurasz, Z. Redliński, H. Schramm, M. Rutkowski, a w okresie powojennym A. Gruca, W. Dega, M. Garlicki, W. Szulc, D. Tylman.
