ortopedia
 
Encyklopedia PWN
ortopedia
[gr. orthós ‘prosty’, paideía ‘wychowanie’],
dział medycyny klinicznej i nauka wyodrębniona z chirurgii, zajmująca się rozpoznawaniem i leczeniem wad, zniekształceń i zaburzeń czynności narządu ruchu;
z ortopedii wyodrębniła się jako samodzielna dyscyplina chirurgia urazowa (traumatologia). Metody leczn. w ortopedii mogą być zachowawcze (opatrunki unieruchamiające, wyciągi, aparaty i obuwie ortopedyczne) lub operacyjne (usztywnianie stawów, wszczepianie protez stawów, przeszczepianie ścięgien i mięśni, plastyka tkanek miękkich i kości); leczeniem uzupełniającym są rehabilitacyjne zabiegi fizyko- i kinezyterapeutyczne, a także farmakoterapia. Rozwój ortopedii sięga najdawniejszych czasów; Hipokrates stosował wyciągi w leczeniu złamań kości, w XVI w. A. Paré zalecał blaszane gorsety w leczeniu skrzywień kręgosłupa, w XVII w. F. Glisson wprowadził pętlę wyciągową, w XVIII w. P. Pott opisał gruźlicę kręgosłupa; współcz. ortopedia powstała z połączenia różnego rodzaju działalności podejmowanej w XIX w.: ortopedycznych zakładów klinicznych, w których zapoczątkowano konstruowanie i systematyczne używanie przez chorych aparatów ortopedycznych (J.M. Delpech we Francji), gimnastyki leczn. i masażu (H.P. Ling w Szwecji) oraz indywidualnego wkładu lekarzy-chirurgów, m.in. Delpech, G.F. Stromeyer, J.F. Dieffenbach (chirurgia ścięgien), J.R. Barton (osteotomia kości), K. Nicoladoni (próby przeszczepiania ścięgien), N.J. Pirogow (osteoplastyczna amputacja stopy), H.O. Thomas (wprowadzenie metal. szyny do leczenia złamań kończyn). Postęp w ortopedii wiąże się z dokonaniami F. Steinmanna, M. Kirschnera (zastosowali pręty do leczenia złamań), G. Küntschnera (wprowadził metal. gwoździe do zespalania kości), A. Lambotte’a, W. Shermana (operacyjne zespalanie kości za pomocą śrub, płytek i opasek metal.), F.H. Albee’a (użycie kawałków żywych kości do przeszczepów w gruźlicy kręgosłupa), J. Judeta i R.L. Judeta (zastosowali akrylową protezę głowy kości udowej), H. Mittelmayera (twórca nowoczesnej protezy biodra). W Polsce do rozwoju nowoczesnej ortopedii przyczynili się m.in. I. Wierzejski, A. Gruca, W. Dega — autorzy licznych prac nauk., twórcy nowych metod operacyjnych; pierwsza klinika ortopedyczna powstała 1923 w Poznaniu; 1929 zał. Pol. Tow. Ortopedyczne i Traumatologiczne.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia