wstrząs

wstrząs, szok,

med. zagrażający życiu zespół objawów załamania homeostazy organizmu, występujący z powodu niedostatecznego przepływu krwi przez tkanki i narządy, a w związku z tym niedostateczną podażą tlenu do komórek, ich niedożywienia i usuwania z nich produktów przemiany materii;

podstawowym zaburzeniem we wstrząsie jest upośledzona perfuzja obszarów tkankowych ważnych dla życia, związana zwykle z niedociśnieniem, tak że dostarczenie tlenu lub jego zużycie jest nieadekwatne do utrzymania procesu przemiany tlenowej, z następowym przestawieniem na metabolizm beztlenowy; utrzymywanie się wstrząsu pociąga za sobą upośledzenie czynności narządów, nieodwracalne uszkodzenie komórek i zgon chorego. Wstrząs hipowolemiczny jest spowodowany utratą krwi, osocza lub płynów ustrojowych; przyczyną może być: krwotok (np. krwawiący wrzód żołądka lub dwunastnicy, pęknięcie żylaków przełyku, pęknięcia naczyń lub narządów w wyniku urazów), biegunka, wymioty, rozległe oparzenia; wstrząs naczynioruchowy może być spowodowany przez toksyny bakteryjne lub leki (wstrząs septyczny lub toksyczny), reakcją alergiczną (wstrząs anafilaktyczny), neurogennie (zapaść odruchowa lub ortostatyczna); wstrząs kardiogenny to następstwo zmniejszenia pojemności minutowej serca (zawał serca, pękniecie przegrody międzykomorowej, zapalenie mięśnia sercowego, zaburzenia rytmu serca). Obraz kliniczny wstrząsu zależy od przyczyny wywołującej i czasu jego trwania; wspólnymi objawami wszystkich postaci są: zaburzenia krążeniowe (niedociśnienie krwi, częstoskurcz, zapadnięcie żył), psychiczne (lęki, pobudzenie psychomotoryczne, zaburzenia świadomości), płucne (płytki, przyspieszony oddech, sinica), nerkowe (skąpomocz, bezmocz), skórne (blada, zimna, wilgotna skóra); wymaga szybkiego, intensywnego, wieloczynnikowego leczenia.