chemia koordynacyjna,
dziedzina chemii zajmująca się syntezą, strukturą, właściwościami i przemianami związków koordynacyjnych (zw. również związkami kompleksowymi lub kompleksami);
chemia koordynacyjna
Encyklopedia PWN
Szczególne znaczenie w chemii koordynacyjnej mają badania strukturalne, pozwalające na powiązanie struktury cząsteczki z chem. i fiz. właściwościami danego związku kompleksowego.
O właściwościach związku koordynacyjnego decyduje symetria jego cząsteczek, struktura elektronowa atomu centralnego i ligandu oraz wynikający stąd rozkład elektronów w kompleksie. Strukturę elektronową oraz symetrię kompleksu określa się za pomocą badań rentgenostrukturalnych, spektroskopii elektronowej i oscylacyjnej, badań właściwości magnet., paramagnet. rezonansu elektronowego i magnet. rezonansu jądrowego. Do opisu budowy i właściwości związków koordynacyjnych wykorzystuje się teorie oparte na mechanice kwantowej, takie jak teoria wiązań walencyjnych, teoria pola krystal. i — najbardziej ogólna — teoria orbitali molekularnych uwzględniająca ilościowy udział w wiązaniu zarówno orbitali jonu centralnego, jak i orbitali ligandów oraz rozpatrująca wszystkie elektrony kompleksu; teorie te pozwalają określić poziomy energ. elektronów, stopień delokalizacji elektronów, rodzaj wiązań chem., właściwości magnet. i spektroskopowe związku kompleksowego.
Podstawy chemii koordynacyjnej stworzył A. Werner, który 1891–99 wprowadził pojęcie jonu kompleksowego i liczby koordynacyjnej oraz określił strukturę niektórych związków kompleksowych. Po II wojnie świat. obserwuje się gwałtowny rozwój chemii koordynacyjnej, która jest dyscypliną ściśle związaną z wszystkimi działami chemii oraz z fizyką i biologią. W Polsce badania z zakresu chemii koordynacyjnej rozpoczął W. Jakób; rozwój tej dziedziny chemii jest związany z pracami B. Jeżowskiej-Trzebiatowskiej, która utworzyła Wrocławską Szkołę Chemii Koordynacyjnej; największy ośrodek chemii koordynacyjnej znajduje się we Wrocławiu, ale prace w tej dziedzinie są prowadzone również m.in. w Krakowie, Gdańsku, Toruniu.
Pierwsze międzynar. sympozjum chemii koordynacyjnej, Theory and Structure of Complex Compounds, odbyło się 1962 we Wrocławiu; Polska jako pierwsza spośród krajów środkowowschodniej Europy była także organizatorem XIII-th International Conference on Coordination Chemistry (ICCC, Kraków–Zakopane, 1970), co przyczyniło się do lepszego poznania pol. dorobku w dziedzinie chemii koordynacyjnej i wzrostu jego znaczenia na forum świat. (pierwszy kongres ICCC odbył się 21–22 IX 1950 w Welwyn Garden City, W. Brytania).
