Kanada. Gospodarka

Kanada. Gospodarka.

Kanada jest krajem wysoko rozwiniętym gospodarczo o bogatych zasobach naturalnych (surowce mineralne, leśne, potencjał hydroenergetyczny). Przed II wojną światową gospodarka Kanady miała charakter surowcowy; od lat 50. nastąpił dynamiczny rozwój przemysłu przetwórczego, zwłaszcza energetyki, hutnictwa metali i przemysłu samochodowego; w latach 70. i na początku 80. spadek tempa rozwoju gospodarczego, związany z recesją w krajach rozwiniętych, a zwłaszcza w USA, z którymi Kanada jest najsilniej powiązana gospodarczo. W 2007 wartość produktu krajowego brutto wg parytetu siły nabywczej wynosiła 38,2 tys. dolarów USA, na 1 mieszkańca; PKB rośnie 2–3% rocznie (2007 — 2,7%); kanadyjskie rezerwy złota wynoszą ponad 10 mln uncji, dewizowe — 33 mld dolarów USA; największy udział w wytwarzaniu produktu krajowego brutto mają usługi (głównie finanse i handel) — 69,1% oraz przemysł i górnictwo — 28,8%, udział rolnictwa wynosi 2,1%.

Przemysł.

W gospodarce Kanady występuje duża koncentracja produkcji i kapitału; największe przedsiębiorstwa (filie koncernów USA) są związane z przemysłem samochodowym, maszyn., paliwowym, hutn., chem., elektrotechniczny i elektroniczny, gł.: General Motors, Ford Motors Co, Chrysler, Procter and Gamble; sektor państw. ma największe udziały w górnictwie, hutnictwie, infrastrukturze, zwłaszcza w komunikacji, energetyce. Z licznych i bogatych złóż surowców miner. do najważniejszych należą złoża: ropy naft. i gazu ziemnego eksploatowane gł. w prow. Alberta (w rejonie Edmonton), rud niklu (1/5 produkcji świat.) i miedzi — w prow. Ontario (Sudbury) i Manitoba (Flin Flon, Lynn Lake i Thomson), rud cynku (2. miejsce w świecie, po Cinach) i ołowiu — w prow. Kolumbia Bryt. (Kootenay) i Manitoba (Flin Flon), rud molibdenu, kadmu, kobaltu, żelaza (Labrador), uranu; duże znaczenie ma wydobycie metali szlachetnych (zwłaszcza złota), siarki, azbestu, soli potasowych, gipsu. Kanada produkuje 568 mld kW·h (2004) energii elektrycznej, co stanowi ok. 4% produkcji świat.; 58% energii wytwarzają elektrownie wodne (gł. kompleks hydroenerg. La Grande o mocy 13,7 tys. MW), 13% — jądr., pozostałą część — cieplne.

Przemysł przetwórczy skupia się gł. nad Wielkimi Jeziorami i w dolinie Rz. Św. Wawrzyńca; rozwinięty przemysł celulozowo-papierniczy, środków transportu (zwłaszcza samochodowy, lotn., taboru kol.), elektrotechnicznego i elektroniczny (odbiorniki radiowe, telew., komputery, sprzęt gospodarstwa domowego), maszyn.; w przemyśle chem. największe znaczenie ma petrochemiczny (gł. ośr.: Toronto, Montreal, Sarnia, Edmonton, Vancouver); ważną pozycję w przemyśle zajmuje hutnictwo metali, rozwinięte zwłaszcza w okręgach wydobycia rud niklu, miedzi, cynku i ołowiu; Kanada jest ważnym producentem i eksporterem aluminium, huty zlokalizowane w pobliżu elektrowni wodnych przetwarzają importowane boksyty; tradycyjnymi gałęziami są przemysł drzewny (gł. Vancouver) i spoż. (młynarski, mięsny, rybny, spirytusowy).

Rolnictwo.

Rolnictwo Kanady jest towarowe i wysoko zmechanizowane; dominują duże gospodarstwa rolne o pow. ponad 100 ha (zwłaszcza na zachodzie); użytki rolne zajmują zaledwie ponad 8% pow. kraju; najważniejsze regiony roln. znajdują się w prowincjach preriowych (Saskatchewan, Alberta, Manitoba) oraz w dolinie Rz. Św. Wawrzyńca i w dorzeczu rz. Saguenay (do jez. Saint John); w prowincjach centralnych uprawia się gł. zboża (pszenica, jęczmień, owies) i hoduje bydło (w całym kraju 15,1 mln sztuk, 2004) oraz trzodę chlewną (14,7 mln); w prowincjach wschodnich (Ontario, Quebec) dominuje warzywnictwo, sadownictwo, uprawa roślin przem. (len, tytoń, buraki cukrowe), pastewnych oraz intensywna hodowla bydła mlecznego, drobiu i zwierząt futerkowych. Dużą rolę w gospodarce odgrywa tradycyjne leśnictwo (świat. producent i eksporter drewna), rozwinięte zwłaszcza w prow.: Kolumbia Bryt., Quebec i Ontario, oraz rybołówstwo mor. i słodkowodne oraz  myślistwo.

Turystyka.

W 2001 Kanadę odwiedziło 19,8 mln turystów zagr., najwięcej (ponad 70%) z USA, ponadto z Wielkiej Brytanii, Japonii, Francji, Niemiec; wpływy z turystyki 2003 wynosiły 10,6 mld dol. USA.

Transport i łączność.

Główne szlaki komunik. Kanady biegną równoleżnikowo, wzdłuż południowego pogranicza kraju; 2 transkontynent. linie kol. (Canadian National Railway i Canadian Pacific Railway) i szosa transkanad. (Trans-Canada Highway) łączą prowincje wschodnie z zachodnimi; w północnej części Kanady słabo rozwinięta sieć komunik.; w przewozach gł. rolę odgrywają linie kol. — 48,5 tys. kmkinii normalnotorowych i szlaki wodne, zwłaszcza Droga Wodna Św. Wawrzyńca z ważnymi portami: Port-Cartier, Montreal, Thunder Bay; długość dróg kołowych ok. 1mln km (35% utwardzonych, w tym 17 tys. km autostrad); w użytkowaniu 17,5 mln samochodów osobowych (2002) oraz 3,6 mln ciężarowych (2000); ok. 100 tys. km naftociągów (z pól naft. i gazowych do Vancouver i miast nad Wielkimi Jeziorami) i gazociągów; rozwinięty transport lotn. (zwłaszcza na północy). W Kanadzie znajduje się 1337 różnego rodzaju lotnisk (2006), w tym 8 międzynar., z których najbardziej ruchliwe to Toronto, Vancouver i Calgary; największym węzłem międzynar. komunikacji lotn. jest Montreal; flota (nośność 2,8 mln DWT) nastawiona na przewozy wewn. i przybrzeżne; gł. port mor. Kanady nad O. Spokojnym — Vancouver; gł. porty nad O. Atlantyckim: Sept Îles, Halifax oraz Montreal nad Rz. Św. Wawrzyńca; dobrze rozwinięta łączność telefoniczna; 18,3 mln abonentów telefonii stacjonarnej (2005); w użytkowaniu 15 mln telefonów komórkowych (2004).

Handel zagraniczny.

Wymiana handlowa Kanady stanowi ok. 3,5% obrotów międzynar. (8 miejsce); wartość eksportu wynosi 305 mld dol. USA (2004), importu — 273 mld dol. USA; eksport obejmuje gł. sprzęt transportowy (zwłaszcza samochody), maszyny i urządzenia, surowce i paliwa, artykuły rolno-spoż. (gł. pszenicę, ryby), drewno, papier, tarcicę (największy świat. eksporter tarcicy i papieru gazetowego); import wyrobów przem. (zwłaszcza maszyn, urządzeń, środków transportu), półfabrykatów, ropy naft.; gł. partnerzy handl.: USA, Chiny, Meksyk i Japonia.