Azja. Polonia i Polacy
 
Encyklopedia PWN
Azja. Polonia i Polacy.
Pierwszym pol. podróżnikiem, który dotarł w głąb Azji był franciszkanin z Wrocławia Benedykt Polak (1245–47); w XV i XVI w. Polacy podejmowali pielgrzymki do Ziemi Świętej (m.in. J. Łaski, M.K. Radziwiłł zw. Sierotką), na przeł. XVI i XVII w. podróże w inne regiony Azji (do Indii, Persji); w XVII i XVIII w. pol. misjonarze jezuici przybyli do wschodniej Azji (m.in. M. Boym, J. Smogulecki); w tym czasie napłynęły pierwsze niewielkie fale emigrantów pol. do Turcji. Liczba Polaków w Azji zwiększyła się wielokrotnie w XIX w. (zesłańcy — uczestnicy konspiracji i powstań nar.), gł. na Syberii, Dalekim Wschodzie, Kaukazie i w Kazachstanie; doniosłe znaczenie dla poznania Azji miała działalność nauk. i badawcza Polaków (m.in. A. Czekanowski, J. Czerski, K. Bohdanowicz, S. Dybowski). Na przeł. XIX i XX w. miejscem zamieszkania kilku tysięcy Polaków stała się Mandżuria; podczas II wojny światowej tysiące Polaków znalazły się w azjat. części ZSRR (deportacje na ziemiach polskich 1939–48). Po II wojnie świat. Polacy zaznaczyli swoją obecność w Azji w licznych krajach i w wielu dziedzinach życia; w Iranie zał. pol. placówkę nauk. — Tow. Studiów Irańskich, w Afganistanie — Centralne Obserwatorium Meteorologiczne w Kabulu (profesor uniwersytetu w Kabulu — E. Stenz), w Indiach — Bibliotekę Pol.-Ind. (profesor uniwersytetu w Madrasie — W. Dynowska), w Izraelu — Pol. Stację Biol. w Tel Awiwie (botanik K. Rouppert). Działalność nauk.-badawcza była także prowadzona podczas zorganizowanych wypraw, m.in. w Mongolii (1961–65, 1976–83, 1974–75 — Changaj, 1976–80 — „Trans Mongolia”), w Wietnamie (1957–61, 1958–63), w Afganistanie (1976). Duże znaczenie miały badania archeol., kierowane przez K. Michałowskiego, podjęte 1958 w Syrii (Palmyra) i 1964 na Cyprze (Pafos). W wielu krajach Azji pracują pol. inżynierowie (projekty i budowa licznych obiektów przem., m.in. w Turcji, Chinach, Indiach, Iranie, azjat. państwach powstałych po rozpadzie ZSRR, Wietnamie, Pakistanie i Indonezji), pol. lekarze, architekci, wykładowcy szkół wyższych, a także pol. misjonarze. Obecnie Azję zamieszkuje stosunkowo niewielka liczba Polaków, najwięcej kraje powstałe po rozpadzie ZSRR, Turcję, Liban, Indie, nieliczni w Japonii, Pakistanie, Iranie.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia