Turcja. Polonia i Polacy

Turcja. Polonia i Polacy.

Przed XIX w. obecność Polaków w Turcji była sporadyczna; znaleźli się tam Polacy wzięci w jasyr w czasie wojen polsko-tureckich, prowadzonych gł. w XVII w.; część została wykupiona, ubożsi pozostali. Turcja nigdy nie uznała rozbiorów Polski; licznym emigrantom po 1830 umożliwiła działanie na swoim terytorium; zakładano pol. wsie (Annapol, Adampol, Derbina), organizowano pol. jednostki wojsk. (M. Czajkowski, W. Zamoyski, A. Zimmerman), pol. przedstawicielstwo dyplomatyczne w Stambule (Agencja Misji Polskiej na Wschodzie) i jego filie na Bałkanach. Wielu Polaków otrzymało ważne stanowiska w armii tur.: Czajkowski (Sadık Paşa), K. Borzęcki (Celâleddin Paşa), A.A. Iliński (İskender Paşa), W. Kościelski (Sefer Paşa), L. Bystrzonowski (Arslan Paşa), S. Bieliński (Nihad Paşa); w administracji: W. Czajkowski (Muzaffer Paşa) — gubernator Libanu, L. Ostroróg — min. sprawiedliwości; w dyplomacji: A. Bieliński (Rustem Bey) — ambasador Turcji w Waszyngtonie. Do ruchu młodoosmańskiego należeli M. Langiewicz i W. Plater. Po 1878 rozpoczęła się emigracja Polaków z terytorium Turcji osmańskiej; Polacy pozostali w Adampolu i Stambule skupili się wokół towarzystw o charakterze dobroczynnym i kult., a w Rep. Tur. wokół Stow. „Dom Polski”. Po II wojnie świat. pol. życie organizacyjne zamarło; Polonia jest skupiona przede wszystkim w Stambule i Adampolu; liczy ok. 500 osób.