szereg izomorficzny

szereg izomorficzny,

miner. grupa minerałów będących roztworami stałymi o różnym stosunku ilościowym składników, lecz o tej samej postaci krystalograficznej;

sz.i. tworzą 2 izomorficzne (izomorfizm) związki chemiczne (niekiedy ich liczba jest większa) krystalizujące we wspólnym środowisku w postaci jednorodnej fazy; atomy (kationy) w cząsteczkach tych związków mogą się bowiem podstawiać (zastępować) w węzłach sieci krystal. (diadochia), tworząc roztwory stałe. Skład minerałów sz.i. zmienia się w sposób ciągły od form (członów) skrajnych (jeden składnik), poprzez ogniwa pośrednie, z przewagą jednego lub drugiego składnika, np. w plagioklazach — od glinokrzemianu sodu — albitu Na[AlSi₃O₈], do glinokrzemianu wapnia — anortytu Ca[Al₂Si₂O₈]; podobnie w sposób ciągły w sz.i. zmieniają się właściwości fiz., np. gęstość, współczynnik załamania światła, dwójłomność; zmienność cech opt. pozwala na określenie składu chem. minerałów i ich pozycji w obrębie szeregu; sz.i. tworzą też np. oliwiny, skapolity, tetraedryty.