skapolity

skapolity

[gr. skápos ‘słup’, ‘kij’, líthos ‘kamień’],

grupa minerałów, glinokrzemiany sodu i wapnia zawierające dodatkowe aniony;

tworzą szereg izomorficzny, którego skrajnymi członami są: glinokrzemian sodu (marialit) Na₈[AlSi₃O₈]₆[Cl₂,SO₄,CO₃] i glinokrzemian wapnia (mejonit) Ca₈[Al₂Si₂O₈]₆[CO₃,SO₄,Cl₂]₂; w przyrodzie występują tylko ogniwa pośrednie tego szeregu. Krystalizują w układzie tetragonalnym; białe, szare, zielonawe, brunatnawe lub czerwonawe; powstają najczęściej wskutek procesów metasomatozy związanych z intruzjami magmy, pospolite w skałach metamorficznych; w Polsce spotykane w Karkonoszach i okolicach Kłodzka. Szlachetne odmiany s., pięknie zabarwione, wykazujące np. efekt kociego oka, są stosowane jako kamienie jubilerskie; występują gł. w Birmie, na Madagaskarze, w Mozambiku, Tanzanii, Kenii i in. krajach.