platforma
 
Encyklopedia PWN
platforma
[fr.],
geol. stabilny obszar kontynentu, którego rozwój geol. podczas długiego przedziału czasu nie został uwieńczony orogenezą;
dawniej p. były przeciwstawiane geosynklinom, obecnie, na gruncie teorii tektoniki płyt litosfery p. są identyfikowane z wewn. partiami kontynentów, zawdzięczającymi swoją względną stabilność tektoniczną oddaleniu od brzegów płyt litosfery. P. składa się z dwóch pięter strukturalnych: fundamentu (podłoża) p. i pokrywy platformowej. Fundament p. jest utworzony ze sfałdowanych kompleksów skalnych powstałych w przedplatformowym okresie rozwoju danego obszaru, w archaiku i proterozoiku (p. stare — prekambryjskie) lub w paleozoiku (p. młode — kaledońskie lub hercyńskie), a następnie zrównanych (zdenudowanych). Pokrywa platformowa jest zbud. gł. ze słabo zdeformowanych tektonicznie skał osadowych. Do gł. struktur tektonicznych występujących na p. należą tarcze, anteklizy i syneklizy, płyty, aulakogeny; w obrębie p. występować mogą ryfty.
Ostatnio w pol. terminologii geol. pojawiła się tendencja do zastąpienia terminu „platforma” terminem kraton; w takim kontekście p. staje się terminem podrzędnym, odnoszonym do odpowiednio rozległych części kratonów, pokrytych osadami.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia