pęd roślinny

pęd roślinny,

podstawowy organ roślin naczyniowych, składający się z łodygi, stanowiącej oś p.r., i liści.

Ewolucyjnie rozwinął się z systemu telomów, ontogenetycznie bierze początek z wierzchołka pędu znajdującego się w pąku; gdy liście na łodydze są osadzone gęsto, mówi się o krótkopędzie, gdy są porozsuwane (dzięki wytworzeniu międzywęźli) na łodydze — o długopędzie; krótkopęd o ograniczonym wzroście, z liśćmi wyspecjalizowanymi w funkcji rozmnażania generatywnego jest kwiatem osadzonym na pędzie roślinnym wegetatywnym. Podstawową formą rozgałęziania pędu roślinnego jest tworzenie pędów roślinnych bocznych w pachwinach liści; jeżeli pęd roślinny macierzysty rośnie szybciej niż boczny, mówi się o rozgałęzieniu monopodialnym, jeżeli jest odwrotnie — o rozgałęzieniu sympodialnym, jedynie u niektórych paprotników (zwłaszcza u widłaków) występuje rozwidlanie wierzchołka pędu (rozgałęzienie dychotomiczne); nowe pędy roślinne mogą tworzyć się na dojrzałych organach z wierzchołków przybyszowych (przybyszowe organy) jako pędy roślinne przybyszowe; wiele roślin trwałych ma zdolność wytwarzania silnie rosnących pędów roślinnych nadziemnych, wyrastających nad powierzchnię ziemi w dolnej części rośliny, często z pąków uśpionych; pędy roślinne podziemne, rosnące pod ziemią, służą do odnawiania pędów roślinnych nadziemnych i do wegetatywnego rozprzestrzeniania się i rozmnażania rośliny (kłącze). Występują różne modyfikacje pędów roślinnych, np.: cebule (np. u cebuli zwyczajnej i tulipana), bulwy (np. u ziemniaka), bulwocebule (np. u mieczyka), ciernie (np. u tarniny) i pędowe wąsy (np. u winorośli).