norma

norma

[łac.],

techn. dokument przyjęty na zasadzie consensusu i zatwierdzony przez odpowiednią jednostkę organizacyjną, ustalający — do powszechnego i wielokrotnego stosowania — zasady, wytyczne lub charakterystyki odnoszące się do różnych rodzajów działalności lub ich wyników i zmierzający do uzyskania optymalnego stopnia uporządkowania w określonym zakresie.

Zaleca się, aby n. były oparte zarówno na osiągnięciach nauki, techniki, jak i praktyki, oraz służyły uzyskaniu maks. korzyści społecznych. Rozróżnia się: n. podstawowe (obejmujące szeroki zakres zagadnień lub zawierające ogólne postanowienia dotyczące jednej określonej dziedziny), n. terminologiczne (dotyczące terminów), n. wyrobu, n. procesu, n. usługi (określające wymagania, które powinien spełnić wyrób, proces, usługa lub ich grupa w celu zapewnienia funkcjonalności), n. badań (dotyczące metod badań, czasem uzupełnione innymi postanowieniami, np. dotyczącymi pobierania próbek), n. interfejsu (określające wymagania dotyczące kompatybilności wyrobów lub systemów w miejscu ich wzajemnego łączenia), n. danych (zawierające wykazy właściwości, dla których powinny być podane wartości lub inne dane, w celu opisania wyrobu, procesu lub usługi). N. powszechnie dostępnymi są n. międzynarodowe, przyjęte i zatwierdzone przez Międzynarodową Organizację Normalizacyjną (ISO) lub Międzynarodową Komisję Elektrotechniczną (IEC), n. te stanowią najskuteczniejszy środek zapobiegania powstawaniu barier techn. w handlu międzynar.; n. regionalne, stosowane w danym regionie geogr. (np. normy europejskie), ekon. lub polit., przyjęte i zatwierdzone przez odpowiednią regionalną organizację normalizacyjną; n. krajowe, stosowane na terenie danego kraju. Istnieją również n. nie spełniające warunku powszechnej dostępności, jak n. zakładowe (n. przedsiębiorstw), n. branżowe. Charakter n. mają również dokumenty normatywne opracowywane przez międzynar., regionalne lub branżowe organizacje normalizujące (nauk., techn. i in.), np. dokumenty Komisji Kodeksu Żywnościowego FAO/WHO. W Polsce — n. krajową jest Polska Norma (PN); są także używane n. branżowe (BN) oraz n. zakładowe (ZN). W międzynar. systemie normalizacyjnym oraz w większości systemów regionalnych i krajowych stosowanie n. jest dobrowolne.