nieproliferacja

nieproliferacja

[łac.],

termin używany od przełomu 1966 i 1967 w związku z rokowaniami na temat nierozprzestrzeniania broni jądrowej, zakończonymi podpisaniem 1 VII 1968 przez ZSRR, USA i Wielką Brytanię (w Moskwie, Waszyngtonie i Londynie) układu O nierozprzestrzenianiu broni jądrowej;

zakazuje przekazywania broni jądrowej, informacji i urządzeń służących do jej produkcji przez państwa posiadające broń jądrową państwom dotychczas jej nie posiadającym, uznaje jednak prawo wszystkich państw do pokojowego wykorzystywania energii jądrowej; nadzór nad realizacją postanowień układu sprawuje Międzynarodowa Agencja Energii Atomowej; jest jednym z kroków prowadzących do rozbrojenia; uzyskał moc prawną 5 III 1970, ratyfikowało go 189 państw (w tym Polska); Chiny i Francja zostały sygnatariuszami układu 1992; 1995 przedłużono jego ważność bezterminowo i bezwarunkowo; utrzymano prawo 5 mocarstw: USA, Rosji, Chin, Francji i Wielkiej Brytanii do posiadania broni jądrowej; wszystkie inne państwa będące sygnatariuszami układu zobowiązano do nienabywania broni jądrowej; układu nie podpisały Indie, Pakistan i Izrael, chociaż wiadomo, że posiadają broń nuklearną; 2003 Korea Północna wystąpiła z układu i rozpoczęła prace związane z produkcją broni jądrowej.