małżeństwo

małżeństwo,

prawo regulowany przez prawo trwały związek kobiety i mężczyzny zawarty w celu wspólnego pożycia, wzajemnej pomocy i współdziałania dla dobra założonej rodziny, a zwłaszcza wychowania dzieci.

Według większości współczesnych praw małżeństwo jest oparte na zasadach: monogamii (te same osoby mogą w tym samym czasie pozostawać tylko w jednym związku małżeńskim), swobody zawarcia małżeństwa (decyzja o zawarciu małżeństwa jest wynikiem swobodnie podjętej decyzji przyszłych małżonków) oraz równości praw i obowiązków męża i żony. W Polsce nowelizacja Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego z 1998 uwzględniająca postanowienia konkordatu (podpisanego 1993, ratyfikowanego 1998) zmieniła w prawie polskim sposób zawierania małżeństw. Małżeństwo podlegające prawu polskiemu może być zawarte w dwojaki sposób: w formie cywilnej — przed kierownikiem urzędu stanu cywilnej, i w formie wyznaniowej — w obecności duchownego. Małżeństwo zostaje zawarte, gdy mężczyzna i kobieta jednocześnie obecni złożą przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego, oświadczenia, że wstępują ze sobą w związek małżeński (małżeństwo świeckie). Możliwe jest także zawarcie małżeństwa, gdy mężczyzna i kobieta zawierający związek małżeński podlegający prawu wewnętrznemu Kościoła albo innego związku wyznaniowego, w obecności duchownego oświadczą wolę jednoczesnego zawarcia małżeństwa podlegającego prawu polskiemu, a kierownik urzędu stanu cywilnego sporządzi akt małżeństwa (małżeństwo wyznaniowe). Konsekwencją małżeństwa są stosunki rodzinne o charakterze majątkowym i niemajątkowym, dotyczące małżonków, zwłaszcza wynikające z niego prawa i obowiązki (małżeński ustrój majątkowy) oraz dotyczące ich potomstwa (np. prawo i obowiązek alimentacyjny, władza rodzicielska). Tak rozumiana wspólność prawna może nie powstać lub ulec zniesieniu albo zmianie jedynie na skutek ustania małżeństwa (śmierć, rozwód, unieważnienie małżeństwa), orzeczenia separacji lub zawarcia majątkowej umowy małżeńskiej.