kiła
 
Encyklopedia PWN
kiła, syfilis, lues, dawniej zw. także przymiotem,
układowa choroba zakaźna przenoszona drogą płciową, o przewlekłym przebiegu, wywoływana przez krętki blade;
charakterystyczne jest występowanie okresów remisji (brak widocznych objawów chorobowych) i nawrotów, świadczących o stałym postępie choroby; do Europy zakażenie zostało prawdopodobnie przeniesione z Nowego Świata przez wyprawę K. Kolumba i od tej pory w formie endemicznej utrzymuje się do dziś. W zależności od sposobu zakażenia rozróżnia się kiłę nabytą i kiłę wrodzoną. W kile nabytej zakażenie następuje zwykle przez kontakt płciowy; rozróżnia się kiłę wczesną (a w jej obrębie pierwotną i wtórną), trwającą 2–3 lata od momentu zakażenia, i kiłę późną, trwającą od ok. 3. roku od zakażenia, przez wiele lat. W kile pierwotnej po 2–3 tygodniach od kontaktu w miejscu wniknięcia krętków powstaje objaw pierwotny (stwardnienie pierwotne), zwykle w postaci niebolesnego, pozbawionego odczynu zapalnego owrzodzenia o twardej podstawie; jednocześnie powiększeniu ulegają okoliczne węzły chłonne; po upływie dalszych 3 tygodni we krwi chorych stwierdzić można pozytywne odczyny serologiczne (odczyn VDRL, FTA-ABS); po ok. 9–10 tygodniach od zakażenia na skórze pojawia się osutka plamista, a na błonach śluzowych kłykciny płaskie, może pojawić się też uogólnione powiększenie węzłów chłonnych, plamy kiłowe na śluzówkach jamy ustnej, bielactwo kiłowe, przerzedzenie włosów, chrypka. Po ok. 3 latach od zakażenia (w kile nie leczonej) może rozwijać się kiła późna (narządowa); powstają wówczas w skórze i narządach wewn. kilaki, zmiany zapalne w ścianach naczyń krwionośnych (gł. tętnic), głębokie zmiany w układzie nerwowym (wiąd rdzenia, porażenie postępujące). W kile wrodzonej zakażenie następuje w życiu płodowym od chorej matki; nie leczona kiła może prowadzić do poronień, przedwczesnych porodów, obumierania płodu; u 30–60% dzieci rodzących się z objawami kiły wrodzonej występują zmiany skórne (osutka plamista, grudkowa, pęcherzowa), umiejscowione często na twarzy, kończynach, na błonach śluzowych, u 70–80% gł. w obrębie nosa, powodujące sapkę kiłową, niedrożność nosa, chrypkę, bezgłos, a także zmiany w układzie kostnym, nerwowym, oddechowym; objawy kiły wrodzonej późnej (8.–14. rok życia) to zniekształcenia kości, zwłaszcza kości czaszki, części kostnych nosa, stawów, zębów, zmiany oczne, narządu słuchu, w układzie nerwowym (porażenie postępujące, wiąd rdzenia).
Z uwagi na zakaźność i odległe skutki kiła jest uważana za chorobę społ.; samoistnie ustępujące objawy uspokajają chorego, który uważając się za wyleczonego, przenosi zakażenie na inne osoby. Leczenie: penicyliną (w Polsce bezpłatne i przymusowe); po zakończeniu kuracji chory musi pozostawać pod obserwacją lekarza przez 2 lata; kiła pierwszego i drugiego okresu prawidłowo leczona i kontrolowana jest chorobą całkowicie wyleczalną.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia