funkcjonalizm
etnogr. orientacja teoretyczna i metodologiczna w antropologii społecznej i etnologii;
[łac.],
funkcjonalizm
Encyklopedia PWN
do głównych założeń funkcjonalizmu należy: 1) przekonanie o konieczności holistycznego (holizm) i systemowego ujmowania kultury, która jest ściśle zintegrowanym systemem zachowującym wewnętrzną równowagę; 2) założenie, iż funkcją każdej instytucji społecznej jest zaspokajanie ludzkich potrzeb i podtrzymywanie istniejącego systemu; 3) uznanie, że podstawą badań antropologicznych są intensywne badania terenowe; 4) przekonanie, że każdy element kultury powinien być interpretowany w kontekście całości systemu. Kierunek ten został zapoczątkowany na początku XX w. przez antropologów B. Malinowskiego i A.R. Radcliffe’a-Browna. W 1910–30 rozwinęli 2 wersje funkcjonalizmu, których najpełniejszą wykładnią stały się prace: Naukowa teoria kultury Malinowskiego (1944, wydanie polskie 1958, wydanie 2 w nowym przekładzie 2000) oraz A Natural Science of Society Radcliffe’a-Browna (1948). Obie wersje łączyła zdecydowana krytyka ewolucjonizmu kulturowego i historyzmu, odwoływanie się do pojęcia funkcji przy wyjaśnianiu zjawisk kulturowych, przekonanie, że instytucje i zwyczaje należy traktować jak narzędzia służące społeczeństwu oraz postulat empiryzmu badawczego. Funkcjonalizm największą popularność zdobył w antropologii brytyjskiej, gdzie do grona jego zwolenników należeli m.in.: M. Douglas, E.E. Evans-Pritchard, R. Firth, M. Fortes, E. Leach, A. Richards oraz I. Schapera. Podjęte przez nich studia zaowocowały serią prac poświęconych różnym kulturom. Kierunek ten zyskał popularność również w Stanach Zjednoczonych, stał się też inspiracją dla teorii socjologicznej, m.in. T. Parsonsa (funkcjonalizm socjologiczny).
