elektron
 
Encyklopedia PWN
elektron
[gr. ḗlektron ‘bursztyn’],
cząstka elementarna o masie me = 0,510 998 902(21) MeV/c2 (9,109 381 88(72) · 10–31 kg) i ładunku elektrycznym e = −1,602 176 462(63) · 10–19 C, występująca w 2 stanach ładunkowych: jako ujemny — negaton, i dodatni — pozyton;
często pod pojęciem „elektron” rozumie się negaton (pozyton jest antycząstką tak rozumianego elektronu); negaton i pozyton tworzą parę cząstka–antycząstka. Elektrony są leptonami — cząstkami fundamentalnymi, nie mającymi struktury wewnętrznej. Elektrony wraz z protonami i neutronami stanowią podstawowe składniki atomów; w atomie tworzą powłoki elektronowe, których konfiguracja decyduje o fizycznych i chemicznych właściwościach atomu; elektrony walencyjne atomu biorą udział w tworzeniu wiązań w cząsteczce i ciele stałym (pasmowa teoria ciała stałego, elektronowa teoria metali). Elektrony występują również jako cząstki swobodne; z substancji są wyzwalane w wyniku dostarczenia odpowiedniej energii; np. z metalu, półprzewodnika — energii potrzebnej do wykonania pracy, tzw. pracy wyjścia, przeciwko siłom elektrostatycznym wiążącym elektrony z siecią krystaliczną, a zatem w wyniku ogrzania (termoemisja), działania silnego pola elektrycznego (emisja polowa), działania kwantów promieniowania elektromagnetycznego (emisja fotoelektronowa, fotoelektryczne zjawisko), bombardowania elektronami lub jonami (emisja wtórna), z atomów gazu — w wyniku ich jonizacji; swobodne elektrony powstają również podczas przemian promieniotwórczych (przemiana β), rozpadu innych cząstek (np. leptonów µ) oraz w procesie tworzenia pary e+e z fotonu. Elektrony przyspieszane w akceleratorach cząstek naładowanych są stosowane do badań właściwości cząstek elementarnych i atomów, a także w radiografii i terapii chorób nowotworowych; ponadto elektrony są wykorzystywane w lampach elektronowych, mikroskopach elektronowych, przetwornikach obrazowych, elementach ze złączami pn i in. Istnienie elektronu przewidział 1891 i nadał mu nazwę G.J. Stoney, odkrył zaś 1897 J.J. Thomson.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia