egalitaryzm

egalitaryzm

[fr. égalitaire ‘dążący do równouprawnienia, zrównania’],

pogląd społeczno-polityczny, zakładający przyrodzoną równość wszystkich ludzi i uznający zasadę równości za podstawę sprawiedliwego ustroju społecznego; także oparte na tym poglądzie dążenie do zrównania wszystkich członków społeczeństwa pod względem ekonomicznym i politycznym.

U podstaw egalitaryzmu leży przekonanie, że ludzie z natury są równi i ich potrzeby są (lub powinny być) w zasadzie jednakowe; wobec tego sprawiedliwy ustrój społeczny powinien wszystkim dawać takie same szanse ich zaspokajania i zapewniać jednakowe warunki bytowania. Zwolennicy egalitaryzmu wysuwają zasadę równości warunków życia ludzi jako postulat etyczny i ideał społeczny, za którego przyjęciem przemawiają przede wszystkim racje moralne i poczucie sprawiedliwości. Tak pojęty egalitaryzm stanowił istotny składnik większości utopii społecznych, ukształtowanych jako ideologiczne odbicie nastrojów klas nieposiadających oraz niektórych odłamów drobnomieszczaństwa. Począwszy od starożytności, idea równości warunków życia i równego podziału dóbr przyjmowała się żywiołowo we wszystkich ruchach plebejskich i była jednym z głównych haseł ich wystąpień skierowanych przeciwko panującym stosunkom społecznym. Egalitaryzm był jednym z podstawowych haseł rewolucji francuskiej — oznaczał sprzeciw wobec feudalnych porządków i przywilejów stanowych oraz równość praw politycznych dla wszystkich obywateli. W bardziej rozwiniętej, wyraźnej i radykalnej formie egalitaryzm wystąpił w poglądach przedstawicieli socjalizmu utopijnego i komunizmu; rozumiany jako równość szans dla jednostek jest gwarantowany w konstytucjach wszystkich demokratycznych państw i oznacza przede wszystkim równość wszystkich obywateli wobec prawa; rozumiany zaś jako idea równości warunków bytu i podziału dóbr pozostaje ideą utopijną.