delhijski sułtanat,
państwo muzułmańskie w północnych Indiach istniejące XII–XVI w.;
delhijski sułtanat
Encyklopedia PWN
dominowało politycznie nad subkontynentem ind. XIII–XIV w. Powstało na terenach północno-zachodnich Indii, zdobytych przez Mohammada Ghoriego pod koniec XII w. W 1206 po jego śmierci generał i niewolnik Mohammada — Kutb ud-Din Ajbak zapoczątkował dynastię zw. niewolniczą (1206–90), ze stol. w Delhi. Jego następca, Iltutmysz (1211–36), ogłosił się sułtanem 1229; podlegały mu, po zajęciu Bengalu i Biharu, całe północne Indie. Największym zagrożeniem sułtanatu były silne tendencje odśrodkowe i powtarzające się najazdy mong. (1221–1303). W 1290–1320 władzę w sułtanacie delhijskim sprawowała afgańska dyn. Chaldżiów. Za panowania drugiego władcy z tej dynastii, Ala ud-Dina, sułtanat rozszerzył granice na niemal całe Indie (bez południa) i osiągnął rozkwit gosp., który udało się utrzymać do połowy XIV w. Pod koniec panowania sułtana z następnej dyn. Tughlaków (1321–55), Muhammada Tughlaka (1325–55), rozpoczął się stopniowy rozkład sułtanatu delhijskiego. Od Delhi odrywały się poszczególne regiony, tworząc niezależne państwa: 1347 powstał sułtanat Bahmanidów w Dekanie, następnie oderwały się Bengal, Khandeś, Malwa, Dźaunpur, Gudźarat, na południu kosztem sułtanatu wzrosła Widźajanagara. W 1398–99 inwazja wojsk Timura zniszczyła północne tereny państwa i wprowadziła na tron dyn. Sajjidów (1414–51). Sajjidowie rządzili już tylko terenem wokół Delhi. W 1451 zastąpiła ich na tronie dyn. Lodich (do 1526), która na krótko, za panowania Sikandara (1489–1517), umocniła sułtanat. W 1526 ostateczny kres znaczeniu sułtanatowi delhijskiemu położyła armia Babura, pokonując siły sułtanatu delhijskiego w bitwie pod Panipatem. Dynastia Lodich przetrwała do połowy XVI w.
