Sumer
 
Encyklopedia PWN
Sumer,
nazwa obszarów południowej Mezopotamii zasiedlonych przez Sumerów, twórców (ok. połowy IV i w III tysiącleciu p.n.e.) jednej z najstarszych znanych cywilizacji,
ludność Sumeru, o zróżnicowanej strukturze społecznej, nie stworzyła jednolitego państwa, lecz skupiała się w odrębnych miastach-państwach, m.in. Eridu, Ur, Lagasz, Umma, Uruk, Kisz i Sippar, pozostających pod władzą księcia (ensi), uważanego za zastępcę bóstwa. Podstawę gospodarki stanowiło rolnictwo (kanały nawadniające) i rzemiosło (zwłaszcza wyroby z metali). Dzieje polityczne Sumeru w tzw. epoce archaicznej (ok. 4500–ok. 2900 p.n.e.) nie są znane; rozwój kultury dzieli się zwykle na 3 okresy (nazwy od miejscowości z typowymi znaleziskami): Ubajd (ok. 4500–ok. 3500) — przejście od myślistwa do uprawy roli; bogato zdobiona ceramika; pierwsze przedmioty z miedzi; Uruk (ok. 3500–ok. 3100) — wynalezienie koła garncarskiego; rozwój architektury (ziguraty); powstanie pisma piktograficznego; Dżamdat Nasr (ok. 3100–ok. 2900) — rozwój gospodarki rolnej, rzemiosła i handlu (wynalezienie koła i wozu) oraz produkcji brązu; rozkwit metalurgii, a zwłaszcza złotnictwa. Dzieje Sumeru można prześledzić od ok. 2600 p.n.e. Miasta-państwa toczyły między sobą częste walki o hegemonię. W połowie III tysiąclecia zdobyło ją miasto Lagasz, w połowie IV w. — miasto Umma, którego władca, Lugalzagesi, opanowawszy znaczną część terytorium Sumeru i Akadu, utworzył zjednoczone państwo ze stolicą Uruk, ok. 2340 podbite przez króla Akadu, Sargona I Wielkiego, twórcę potężnego państwa sumero-akadyjskiego; doszło wówczas do etnicznego i kulturowego przemieszania ludności. Po podboju Akadu przez Gutejów (ok. 2200) hegemonię w Sumerze przejęli ok. 2110 władcy III dynastii z Ur, organizatorzy silnego państwa, obejmującego całą Mezopotamię. Na początku II tysiąclecia p.n.e. królestwo Ur upadło pod naporem Amorytów, a następnie Sumer wszedł w skład Babilonii.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia