Kodeks Hammurabiego

Kodeks Hammurabiego,

jeden z najstarszych kodeksów świata, wydany ok. 1792–1750 p.n.e. przez władcę babilońskiego Hammurabiego, który starał się zunifikować i usystematyzować obowiązujące prawa.

Składał się z 282 artykułów, prologu i epilogu, zawierał przepisy prawa karnego, prywatnego (głównie rzeczowego, małżeńskiego osobowego i majątkowego) oraz procesowego; w dziedzinie prawa karnego zajmował się przestępstwami przeciwko porządkowi publicznemu, życiu i zdrowiu, mieniu, czci. K.H. miał charakter kazuistyczny, znał karę śmierci, wymiar kary był uzależniony od przynależności klasowej pokrzywdzonego lub sprawcy; system kar był oparty na zasadzie prawa talionu (np. kto wybił komuś oko, sam je tracił) oraz na tzw. karach odzwierciedlających (np. synowi, który uderzył ojca, odcinano rękę). K.H. daje obraz stosunków społeczno-gospodarczych i prawnych Babilonii w II tysiącleciu p.n.e. Tekst odnaleziono 1901 w Suzie (Hammurabiego stela). Do wcześniejszych zbiorów prawa Mezopotamii są zaliczane: zbiór Urukaginy (władcy Lagaszu) z XXV w. p.n.e., Kodeks Urnammu (władcy Ur) z XX w. p.n.e., zbiór praw z Esznuny z 1. połowie XX w. p.n.e. oraz Kodeks Lipit-Isztara (władcy Isinu) z 2. połowie XX w. p.n.e.; zbiory te były ogłoszone na stelach kamiennych po wielu latach panowania władcy i stanowiły swoiste sprawozdania z wymiaru sprawiedliwości składane bóstwu.