Kirgistan. Film

Kirgistan. Film.

W 1918 na terytorium Kirgistanu istniało jedno kino w Piszpeku (ob. Biszkek); organizowanie sieci kin (także ruchomych) było częścią akcji przekształcania świadomości Kirgizów w duchu idei komunist. i propagowania rosyjskojęzycznej kultury sowieckiej; od 1939 rozpoczęto we Frunze (ob. Biszkek) produkcję filmów krótkometrażowych, a 1942 — propagandowych długometrażowych filmów dokumentalnych; od 1953 także dubbingowano w języku kirg. filmy fabularne; 1955 fabularny film W.M. Pronina Sałtanat zapoczątkował serię adaptacji miejscowych legend i opowieści przerabianych w duchu marksist. (m.in. wyolbrzymianie motywów walki klasowej); 1955–64 powstało 12 filmów, później produkcja wynosiła 3 filmy rocznie; w latach 60. nową estetykę proponowali w swych filmach debiutanci z Moskwy (A.S. Michałkow-Konczałowski, Ł.J. Szepitko, A.N. Sacharow), zainspirowani prozą Cz. Ajtmatowa, pod którego wpływem film kirg. próbował łączyć idee komunist. z kosmogonią i systemem wartości wywodzącymi się z lud. tradycji kirg., m.in. poczucie jedności świata zwierząt i ludzi (T. Okiejew, B. Szamszyjew — obaj odnoszący, wraz z A. Vidugirisem, sukcesy również w dokumencie, a także G.S. Bazarow, I.I. Popławska i S.P. Urusiewski); rozwój ambitnego filmu kirg. (styl paradokumentalny, analizowanie okrutnych stron życia, szukanie uniwersalnych wartości) był w latach 70. i 80. hamowany przez władze; wyróżniały się filmy Okiejewa (Lutyj 1974 wg M. Auezowa, Czerwone jabłko 1975 wg Ajtmatowa, Potomek Białego Barsa 1985) i Szamszyjewa (Biały statek 1976 wg Ajtmatowa). W latach 90. produkcja fabularna zanikła (wyjątek: Trzy Stare Kobiety A. Abdykałykowa.