Kirgistan. Warunki naturalne

Kirgistan. Warunki naturalne.

Ponad 1/3 pow. na wys. powyżej 3000 m; średnia wys. 2750 m; najwyższy Szczyt Zwycięstwa (7439 m, w pasmie Kakszaał too); południowo-zachodnia część leży w Hisaro-Ałaju, północna i wschodnia — w Tienszanie (Ałatau Tałaski, Küngej Ałatau, Terskej Ałatau, G. Czatkalskie); pasma górskie rozdzielone kotlinami i dolinami; największa: Kotlina Issykkulska (na wys. 1600–1800 m) z jez. Issyk-kul, oraz doliny: Czujska, Tałaska, Ałajska i wschodni skraj Kotliny Fergańskiej; gł. przełęcze: Tałdyk (3615 m) i Tüz (3586 m); trzęsienia ziemi (strefa aktywna sejsmicznie), ostatnie — 1992 (epicentrum 130 km na południowy zachód od stolicy). Klimat umiarkowany ciepły kontynent., bardzo zróżnicowany w związku z urozmaiconą rzeźbą terenu; silnie wykształcone piętra klim.; średnia temperatura w styczniu w dolinach wynosi od –1°C do –8°C, wysoko w górach –27°C, w lipcu odpowiednio od 20–27°C do 15–17°C i 5°C; w dolinach zimą powstają zastoiska chłodnego powietrza; roczne opady od 180–250 mm w osłoniętych kotlinach i na wschodnich stokach gór do 900–1000 mm na południowych i zachodnich stokach Tienszanu; maksimum opadów w lecie; wieczne śniegi i lodowce (o łącznej pow. 6,5 tys. km²). Największe rz.: Naryn (dł. 616 km w granicach Kirgistanu), Czu (221 km), Tałas (254 km), jez.: Issyk-kul, Songköl, Czatyrköl. U północnego podnóża Tienszanu rozciągają się pustynie i półpustynie; nad nimi stepy górskie; w piętrze stepowo-leśnym lasy liściaste (w dolnej części), świerkowe ze świerkiem Schrenka (Picea schrenkiana) i świerkowo-jodłowe; w G. Czatkalskich i G. Fergańskich w piętrze lasów liściastych lasy orzechowe z udziałem licznych dzikich drzew owocowych; wewn. pasma górskie są na ogół bezleśne, w pasmie Kakszaał too występuje roślinność zimnej pustyni wysokogórskiej; rezerwaty przyrody: Beszarał, Issykkulski (zał. 1948, ponad 17 tys. ha, w tym jez. Issyk-kul — 15 tys. ha), Naryński, Sary-Czelekski (23,9 tys. ha, od 1978 rezerwat biosfery); 1977 na północnych stokach G. Kirgiskich (na wys. 1700–3500 m) utworzono Park Nar. Ała-Arcza (19,4 tys. ha). Uzdrowiska (wody miner., borowiny) w strefie jez. Issyk-kul (Czołponata, Dżyrgałang, Aksuu, Dżetiögüz, Dżalalabad, Isykata, Kyzyłbułak).