Francja. Ustrój polityczny
 
Encyklopedia PWN
Francja. Ustrój polityczny.
Francja to republika o systemie parlamentarno-prezydenckim, z konstytucją przyjętą w referendum 1958 (modyfikacje 1962 i 1995). Głową państwa jest prezydent wybierany w wyborach powszechnych na 5-letnią kadencję. Ma on szerokie uprawnienia w zakresie władzy wykonawczej i ustawodawczej: mianuje i odwołuje premiera oraz na wniosek premiera — członków rządu, przewodniczy Radzie Ministrów, ma prawo weta zawieszającego w stosunku do ustaw uchwalonych przez parlament, może rozwiązać parlament, zarządza referendum (przyjęcie projektu oznacza uchwalenie ustawy z wyłączeniem parlamentu), jest szefem armii, zawiera i ratyfikuje umowy międzynarodowe, podejmuje decyzje w sprawach obrony narodowej i polityki zagranicznej. Władza ustawodawcza należy do 2-izbowego parlamentu: Zgromadzenia Narodowego o kadencji 5-letniej, wybieranego w wyborach bezpośrednich w okręgach 1-mandatowych, i Senatu o kadencji 9-letniej, wybieranego w wyborach pośrednich (co 3 lata częściowa odnowa składu przez wybory 1/3 liczby senatorów). Władzę wykonawczą sprawuje rząd z premierem na czele: określa i realizuje politykę państwa, kieruje administracją i armią, wydaje dekrety z mocą ustawy w sprawach nie zastrzeżonych dla parlamentu, odpowiada politycznie przed Zgromadzeniem Narodowym (wotum nieufności).
Do naczelnych organów państwowych należy też Rada Konstytucyjna, która czuwa nad przebiegiem wyborów, referendów oraz kontroluje zgodność ustaw i dekretów z konstytucją; składa się ona z 9 członków, powoływanych po 3 przez prezydenta i przewodniczącego każdej z izb parlamentu.
Sędziowie są powoływani przez Najwyższą Radę Sądownictwa, której członków mianuje prezydent. Sądownictwo powszechne wykonują: Sąd Kasacyjny (najwyższa instancja cywilna i karna), sądy apelacyjne, sądy wielkiej instancji i sądy instancji; działają też sądy szczególne i administracyjne (trybunały administracyjne z Radą Państwa na czele). Wysoki Trybunał Sprawiedliwości sądzi prezydenta i ministrów.
Republika Francuska (metropolia, departamenty i terytoria zamorskie) oraz 8 niepodległych państw afrykańskich, byłych kolonii francuskich (Czad, Dżibuti, Gabon, Komory, Kongo, Madagaskar, Republika Środkowoafrykańska i Senegal) tworzy Wspólnotę Francuską, której głową jest prezydent Francji.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia