Francja. Warunki naturalne

Francja. Warunki naturalne.

Ponad połowę powierzchni Francji zajmują płaskie i pagórkowate niziny o wysokość do 200 m; na północnym wschodzie zabagniona Niz. Flandryjska, na północy równinny Basen Paryski, ograniczony wapiennymi i piaskowcowymi progami, na północnym zachodzie (Bretania i Normandia) stary, hercyński Masyw Armorykański z grzbietami (wysokość do 417 m) rozdzielonymi szerokimi dolinami i Basenem Loary, na południowym zachodzie płaski Basen Akwitański z piaszczystymi Landami nad Zat. Biskajską. W części południowo-środkowej rozciąga się rozległy, wyżynno-górski, hercyński Masyw Centralny z licznymi stożkami wygasłych wulkanów (najwyższy Puy de Sancy, 1885 m), rozbity na szereg masywów zrębowych i kotlin; stromo opada (pasma Sewennów i Vivarais) ku tektonicznej dolinie Rodanu, łagodnie (wyż. Limousin) do Basenu Akwitańskiego. Przedłużeniem hercyńskiej strefy Masywu Centralnego są niskie pasma Ardenów na granicy z Belgią i Luksemburgiem oraz Wogezy (wzdłuż granicy z Niemcami), wyniesione w części południowej do 1423 m (Grand Ballon) i stromo opadające ku tektonicznej Niz. Górnoreńskiej. Na granicy z Włochami, Szwajcarią i Hiszpanią są położone młode góry fałdowe: na południowym wschodzie Alpy (szer. 100–120 km) z krystal. masywami wewn. (Mont Blanc, 4807 m) i fliszowe Prealpy, w północnym przedłużeniu Alp — wapienne góry Jura (Crêt de la Neige, 1723 m), na południowym zachodzie — trudno dostępne, pozbawione niższych przełęczy — Pireneje (Vignemale, 3298 m). Wybrzeża (dł. 2700 km) płaskie, piaszczyste i lagunowe w Akwitanii i Langwedocji, piaszczyste z wałami wydmowymi we Flandrii, riasowe z przybrzeżnymi skalistymi wyspami w Bretanii, klifowe we wschodniej Normandii oraz skaliste w Prowansji i na Korsyce; wzdłuż zachodniego wybrzeża nizinne wyspy, największe: Oléron (pow. 175 km²), Belle-Île, Ré, Noirmoutier; w atlantyckiej strefie wybrzeża pływy o amplitudzie 3–4 m, u brzegów Normandii i północnej Bretanii — 8 m. Klimat na większości terytorium Francji umiarkowany ciepły, na wybrzeżu atlantyckim — mor. (chłodniejszy i wilgotniejszy na północy, cieplejszy na południu), w głębi kraju, zwłaszcza w Alzacji i Lotaryngii z cechami kontynentalizmu; na południu, w Langwedocji, Prowansji i na Korsyce — podzwrotnikowy śródziemnomor., w górach chłodniejszy, górski; średnia temp. w styczniu od poniżej 0°C w górach do ok. 7°C na zachodzie i 9°C na wybrzeżu śródziemnomor., w lipcu od ok. 17°C na północy do 23°C nad M. Śródziemnym; największe opady w górach (ponad 2000 mm rocznie), najmniejsze — na wybrzeżu śródziemnomor. (poniżej 500 mm) i w Basenie Paryskim (ok. 550 mm); opady całoroczne, nad M. Śródziemnym — gł. jesienno-zimowe; ku wybrzeżom śródziemnomor. wieją zimne wiatry: mistral doliną Rodanu–Saony, tramontana z Masywu Centralnego. Gęsta sieć rzeczna; gł. rz.: Loara (najdłuższa rzeka Francji, 1020 km), Sekwana, Garonna (zakończone szerokimi estuariami), Rodan z Saoną (tworzy rozległą deltę), Ren (na dł. 195 km wyznacza granicę z Niemcami) oraz Moza i Somma; dorzecza gł. rzek są połączone kanałami (łączna dł. 4450 km); kanał Briare (najstarszy, z XVII w.) łączy Loarę z Sekwaną, Burgundzki — Saonę z Sekwaną, Centralny — Loarę z Saoną, kanały Marna–Ren i Marna–Saona łączą Sekwanę z Renem i Rodanem; Kanał Południowy — Garonnę z M. Śródziemnym. Największe jeziora występują w Alpach: Genewskie, Bourget, Annecy; wzdłuż zat.: Biskajskiej i Lwiej — jeziora lagunowe. Naturalna szata roślinna została w znacznym stopniu zniszczona, jej miejsce zajęły uprawy rolne i sztuczne drzewostany; lasy zajmują 28% pow. kraju; w niższych piętrach gór i na wyżynach zachowały się duże kompleksy lasów dębowych, dębowo-bukowych i grabowych; na terenach nizinnych lasy liściaste tworzą niewielkie skupiska; w wyższym piętrze Alp, Jury i Wogezów występują lasy świerkowe i jodłowe; na południu roślinność śródziemnomor. — lasy kasztanowe z dębem korkowym i sosną alepską oraz formacje krzewiaste: makia i garig. Przeważają gleby żyzne: na nizinach intensywnie wykorzystane rolniczo, urodzajne gleby brunatne i płowe, wykształcone gł. z glin i lessów; w Szampanii, Jurze, Langwedocji i Prowansji duże kompleksy rędzin węglanowych; w Alpach, Pirenejach oraz Masywie Centralnym — górskie, szkieletowe gleby brunatne i płowe, a w wyższych piętrach — kamieniste; na wybrzeżu M. Śródziemnego — terra rossa, w dolinach rzek — mady. Ochroną objęto 12% pow. kraju (2008) w tym 6 parków narodowych.

Bretania, skaliste wybrzeże przylądka Fréhel w zatoce Saint-Malo (Francja)

Verdon, rzeka (Francja)

Terra rossa, w okolicy Montpellier (Francja)