Chińczycy
 
Encyklopedia PWN
Chińczycy, nazwa własna Han,
naród zamieszkujący gł. ChRL (ok. 1,1 mld w 1997),
poza granicami najwięcej Chińczyków mieszka na Tajwanie (ponad 20 mln), w Indonezji (ok. 8,2 mln), Tajlandii (ok. 6,8 mln), Malezji (ok. 6,2 mln), Birmie (ok. 1,7 mln), Wietnamie (ok. 1 mln), Kambodży, na Filipinach, a także w USA (ok. 1,9 mln), Kanadzie, Wielkiej Brytanii; język chiński. W etnogenezie Chińczyków główną rolę odegrała ludność zamieszkująca dorzecze rz. Huang He, gdzie w poł. II tysiącl. p.n.e. powstała społeczność znająca brąz i pismo oraz mająca scentralizowaną władzę polityczną. Władza ta rozciągała się na stopniowo asymilowane peryferia zamieszkane przez inne grupy etniczne; w ten sposób rozszerzał się zasięg kultury chiń. i utrwalały różnice regionalne odzwierciedlające odmienną historię etniczną każdego regionu. Uwidaczniają się one w odmiennościach języka (dialekty), cech antropologicznych, życia gosp. i obyczajowości. Tradycyjne społeczeństwo chiń. było silnie rozwarstwione (stany), zapewniało jednak dostęp do warstwy wyższej, tzn. administracji (mandaryni), bez zachowania kryterium dziedziczności (służył temu mechanizm egzaminów państw.). Wykształcenie, majątek i władza wzajemnie się warunkowały, ale wykształcenie było konieczne do uzyskania pozycji społecznej. W rodzinie patriarchalnej przestrzegano nakazów i rytuałów kultu przodków. System pokrewieństwa był patrylinearny, obowiązywała egzogamia rodowa. Rewolucja 1911 rozpoczęła proces modernizacji życia rodzinnego, polegający na rozbiciu lojalności rodzinnej i rodowej na rzecz podporządkowania jednostki państwu i wyzwolenia indywidualnej aktywności. W ChRL znacznie przyspieszono proces reform rodzinnych. Wyższe warstwy Chińczyków były tradycyjnie areligijne i przywiązane do konfucjanizmu. Pozostała ludność identyfikowała się z taoizmem lub chiń. odmianą buddyzmu. Sztuka lud. rozwijała się niezależnie od oficjalnej sztuki warstw uprzywilejowanych, jakkolwiek zachodziło przenikanie wpływów w obie strony. Kulturowe zróżnicowanie regionów występuje w całej sztuce lud., w przeciwieństwie do sztuki akademickiej, która odgrywa rolę unifikującą.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia