Azerbejdżan. Teatr

Azerbejdżan. Teatr.

Początki teatru Azerbejdżanu wywodzą się z prastarych nar. obrzędów, świąt oraz z twórczości aszugów (aszyk), lud. pieśniarzy-poetów, oraz przedstawień derwiszów. Jedną z najstarszych form teatru azerb. był teatr lalek kilim-arasy. W średniowieczu popularny był szabich — rodzaj rel. przedstawienia misteryjnego. Twórczość dramatopisarska zaczęła się rozwijać w 2. poł. XIX w.; wyróżnił się wówczas M.F. Achundzadä, którego sztukę Sergüzeszti weziri chany Lenkoran wystawiono w języku azerbejdżańskim w pierwszym publicznym teatrze w Baku (otwarty 1873). W latach 80. XIX w. wpływ na rozwój życia teatr. miały amatorskie przedstawienia organizowane w prywatnych domach; amatorski zespół G. Mahmudbekowa zapoczątkował stały azerbejdżański teatr dramatyczny; domowy teatr D. Zojnałowa wykształcił wielu aktorów, którzy przyczynili się do stworzenia podstaw sztuki teatralnej Azerbejdżanu. Szczególne znaczenie dla rozwoju zaw. reżyserii miała twórczość aktora i reż. G.M. Arablinskiego. Po rewolucji październikowej teatry zostały upaństwowione; 1920 powstał teatr ros., a 1921 — Zjednoczony Teatr Państw. oraz zespół azerbejdżański Satiragit-teatr, przekształcony 1922 w Akademicki Teatr Dramatyczny (ob. Azerbejdżański Akademicki Teatr Dramatyczny im. M. Äzizbäjowa). Wystawiano sztuki dramatopisarzy azerbejdżańskich: N. Wäzirowa, A. Achwerdowa, S. Achundowa, Dż. Dżabbarły, także ros. i zachodnioeur. klasykę oraz dramaty autorów rosyjskich. Teatr Dramatyczny im. M. Äzizbäjowa w latach 70. i 80. wystawił wiele współcz. i klas. sztuk azerbejdżańskich; wyróżniły się inscenizacje T. Kazimowa, A. Szarifowa, M. Mamedowa, P. Odżagowa, M. Farzalibekowa.