oczekiwania racjonalne,
ekon. oprócz oczekiwań ekstrapolacyjnych jedna z 2 hipotez sformułowanych w makroekonomii w celu wyjaśnienia zjawiska przewidywania przez podmioty gospodarcze przyszłej stopy inflacji.
oczekiwania racjonalne
Encyklopedia PWN
Hipoteza racjonalnego oczekiwania została wprowadzona do literatury ekonomicznej przez J. Mutha 1961 i rozwinięta przez R.E. Lucasa i T.J. Sargenta w latach 70. XX w. Początkowo przyjmowali ją tylko przedstawiciele nowej klasycznej makroekonomii, współcześnie jest akceptowana przez większość teoretyków głównego nurtu ekonomii. Hipoteza racjonalnego oczekiwania występuje w 2 wersjach: słabej i mocnej. Słaba wersja głosi, że podmioty gospodarcze, prognozując przyszłą inflację, jak najlepiej wykorzystują wszelkie dostępne informacje; mocna — że podmioty, przewidując przyszły poziom inflacji, nie popełniają systematycznych błędów, tylko błędy losowe, a suma błędów losowych wszystkich podmiotów równa się zero. Oznacza to, że każdy z podmiotów może się mylić (racjonalne oczekiwania nie wyrażają doskonałych oczekiwań); jeśli jednak część podmiotów nie doszacuje przyszłej inflacji, to inne ją przeszacują, tak że popełnione indywidualne błędy zniosą się w skali całej gospodarki. Przyjęcie hipotezy racjonalnego oczekiwania oznacza, że podmioty gospodarcze nie ulegają iluzji pieniężnej. Racjonalnego oczekiwania mają istotny wpływ na modelowanie zjawisk makroekonomicznych oraz zalecenia dla polityki gospodarczej. Przyjęcie hipotezy racjonalnego oczekiwania prowadzi do tezy o nieefektywności polityki. Badania empiryczne nie potwierdzają hipotezy racjonalnego oczekiwania i pokazują, że podmioty gospodarcze stosują ekstrapolacyjne (adaptacyjne) oczekiwania.
Sławomir Sztaba
