maja

maja

[sanskr. māyā ‘siła tajemna’, ‘iluzja’],

filoz. ind. w filozofii indyjskiej (gł. w szkole wedanty) iluzoryczne przejawianie się świata, złudny obraz w świadomości jako wytwór konceptualizacji, błędnej syntezy lub fałszywego przypisania atrybutów, co wynika z niewiedzy (awidja);

jest siłą stwórczą, wytwarzającą złudzenie złożonej rzeczywistości i pozór mnogości, przesłaniającą najwyższą rzeczywistość, jaką jest Absolut (brahman); oznacza też nierzeczywiste wytwory (świat zewnętrzny i indywidua); czasem uznaje się, że maja przejawia się trojako: w pragnieniu, świadomości i działaniu, nakierowanych na iluzoryczny świat.