-
kastazamknięta, endogamiczna (endogamia) grupa społ. oparta na dziedzicznej przynależności członków;[portug. < łac.],
-
kryzysokres załamania, przesilenia i potencjalnego przełomu w funkcjonowaniu danego systemu społecznego lub politycznego;[gr.],
-
kulturajeden z najbardziej popularnych terminów nauk humanistycznych i społecznych (określanych przez niektórych teoretyków jako nauki o kulturze w odróżnieniu od nauk o przyrodzie), a także języka potocznego, w którym jednak ma zwykle inne znaczenie i silne zabarwienie wartościujące.[łac.],
- postawa tolerancji wobec zachowań i poglądów innych ludzi, zgoda na różnorodność i pluralizm.
- socjol. kulturowo akceptowany związek między osobami przeciwnej płci, w którym utrzymywanie stosunków seksualnych jest aprobowane i z którym jest związane oczekiwanie, że narodzą się w nim dzieci.
-
megalomaniasocjol. termin w socjologii polskiej wprowadzony przez J.S. Bystronia na oznaczenie etnocentrycznych przekonań o własnym narodzie.[gr.],
-
modasocjol. jeden z regulatorów zachowania się jednostek w społeczeństwach nowoczesnych;[łac.],
- antropol. pogląd przyjmujący jeden obszar jako praojczyznę człowieka (np. środkowa Azja lub wschodnia Afryka) i jego ekspansję na inne kontynenty.
-
nadbudowa, nadbudowa instytucjonalno-ideologiczna,socjol., ekon. w teorii marksistowskiej określenie ogółu poglądów, organizacji społecznych i instytucji, które kształtują się pod dominującym wpływem bazy ekonomicznej danego społeczeństwa i tworzą wraz z nią formację społeczną;
-
naturalizmsocjol. ogólna nazwa obejmująca kierunki socjol. rozwijające się w 2. poł. XIX w. na podłożu ewolucjonizmu, opierające się na założeniu, że społeczeństwo jest częścią przyrody i jej prawa decydują o przebiegu procesów społ., oraz dążące do wyjaśniania rozwoju społ. za pomocą jednego lub zespołu pokrewnych czynników przyrodniczych;[fr. naturalisme < łac. naturalis ‘przyrodniczy’, ‘naturalny’, ‘wrodzony’],
-
neoinstytucjonalizm, nowy instytucjonalizm,szeroki i zróżnicowany nurt badawczy występujący we wszystkich dyscyplinach nauk społ., ugruntowany w ostatnich 3 dekadach XX w. W procesach wyjaśniania zjawisk społecznych n. stawia w centrum badawczych zainteresowań instytucje i związane z nimi kluczowe aspekty ludzkiego działania. Pyta o rolę instytucji w życiu społ., o relacje między działającym człowiekiem a tworzonymi przez niego instytucjami, o procesy powstawania, trwania i zmiany instytucjonalnej, analizuje podstawowe problemy i formy porządku społ., związane z nimi poziomy działania reguł instytucjonalnych oraz ich typy, wskazuje na opisowo-wyjaśniający oraz normatywny charakter budowanych teorii, skupiając uwagę nie tylko na wyjaśnianiu instytucji, ale także na kwestiach ich projektowania.
- kraj, który człowiek uważa za swój własny, dlatego że się w nim urodził i mieszka lub mieszkał przez dłuższy czas, lub dlatego że czuje się z nim emocjonalnie związany z powodu pochodzenia, związków rodzinnych i/lub przywiązania do pewnych wartości, które ten kraj — zwykle idealizowany i często przeciwstawiany innym — ucieleśnia w jego oczach.
- wielokrotne powtarzanie wywiadu socjologicznego z członkami tej samej zbiorowości w celu uchwycenia dokonujących się zmian i powodujących je czynników.
- socjol. typ badań przygotowujących badania zasadnicze;
- → Polski Instytut Socjologiczny.
-
pokolenie, generacja,socjol. część populacji wyróżniona ze względu na wiek:
- socjol. forma życia zbiorowego, występująca w zróżnicowanych historycznie i kulturowo formach; jednoznaczne zdefiniowanie rodziny jest sprawą trudną i budzącą kontrowersje.
-
segregacjasocjol. faktyczne lub prawne oddzielenie od siebie w ramach społeczeństwa 2 (lub więcej) grup ludzkich, które traktują się wzajemnie jako obce ze względów etnicznych, religijnych, czasem też społecznych;[łac.],
-
stereotyppodzielane społecznie wiedza, poglądy i oczekiwania wobec danej grupy społ.;[gr.],
- socjolog;
