pokolenie

pokolenie, generacja,

socjol. część populacji wyróżniona ze względu na wiek:

młodsza lub starsza od innych mniej więcej o czas, jaki upływa od narodzin rodziców do narodzin dzieci. Najprostszym przykładem pokolenia są grupy wieku w obrębie rodziny: dzieci, rodzice, dziadkowie itd. O ile jednak w rodzinie poszczególne pokolenia łatwo na ogół wyróżnić, o tyle w grupach większych jest to niemożliwe tak długo, jak długo operuje się jedynie kryteriami biologicznymi czy metrykalnymi. Pokolenia w znaczeniu socjologicznym różni nie wiek biologiczny, lecz przede wszystkim to, że grupy określane jako „starzy” i  „młodzi” w widoczny sposób różnią się od siebie postawami, poglądami, uznawanymi wartościami, aspiracjami, sposobem życia itd. Chodzi przy tym mniej o różnice wynikające z odmienności trwałych ról społecznych czy też biologicznie uwarunkowanych dyspozycji psychicznych, bardziej natomiast o takie, których źródłem są odmienne doświadczenia (tzw. wspólne przeżycie pokoleniowe) i perspektywy życiowe. Różnice między pokoleniami występują we wszystkich społeczeństwach, w takich jednak, w których zachodzą szybkie i głębokie zmiany lub które przechodzą przez kataklizmy (wojny, rewolucje) dotykające w niejednakowym stopniu różne grupy wieku, stają się one niekiedy bardzo drastyczne i miewają doniosłe konsekwencje (zjawiska „przepaści” międzypokoleniowej, „konfliktu pokoleń” itp.). Dzieje się tak zwłaszcza w społeczeństwach, w których znacznemu osłabieniu ulega autorytet tradycji, a wartościowane pozytywnie zaczynają być młodość i nowość. Mimo trudności precyzyjnego zdefiniowania pokolenia kategoria ta jest często stosowana przez badaczy społeczeństw nowoczesnych w wyjaśnieniach zjawisk zachowania się zbiorowego, ruchów rewolucyjnych, nowych zjawisk w sztuce, przemian obyczajowych itd.