secesja, secesyjny ruch,
ruch w USA w XIX w. na rzecz oddzielenia się Południa od reszty kraju i utworzenia przez nie osobnego państwa;
secesja
Encyklopedia PWN
geneza s. sięga przeł. XVIII i XIX w., sporów o konstytucję Stanów Zjedn. z 1787 między antyfederalistami a federalistami oraz o zakres suwerenności stanów w Unii i doktrynę nullifikacji (1832); s. poprzedziły próby opuszczenia Unii przez niektóre stany Nowej Anglii w czasie wojny 1812 i próba s. ze strony Karoliny Południowej podczas sporów o taryfy celne 1828 i 1832; ruch ten, zapoczątkowany w stanach południowych w latach 20. XIX w., nasilił się gwałtownie w latach 40. i 50.; zrodziły go narastające między Północą a Południem konflikty (zwłaszcza w sprawie niewolnictwa), związane z odmiennością społ.-ekon. obu regionów, oraz walka o dominację w Unii; niemożność rozwiązania sprzeczności, m.in. w drodze tzw. kompromisów (kompromis Missouri 1820, kompromis 1850), wzmacniała dążenie do s.; zwiększała je także nasilająca się w połowie XIX w. propaganda abolicjonistyczna; zwycięstwo 1860 A. Lincolna z Partii Republikańskiej w wyborach prezydenckich skłoniło Karolinę Południową do wystąpienia z Unii (20 XII 1860), czym zapoczątkowała s. dalszych stanów, które utworzyły Skonfederowane Stany Ameryki; ich klęska w wojnie secesyjnej 1861–65 położyła kres dalszym próbom s. i sporom o zakres suwerenności stanów w Unii.
