doktryna nullifikacji

doktryna nullifikacji, doktryna unieważnienia,

amerykańska doktryna polityczna przyznająca władzom stanowym prawo do odrzucenia (unieważnienia, łacińskie nullificatio ‘unieważnienie’, ‘skasowanie’) na podległym im terytorium ustaw Kongresu federalnego uznanych za sprzeczne z Konstytucją Stanów Zjednoczonych z 1787, a nawet do wystąpienia z Unii.

Sformułowana 1832 przez wiceprezydenta J.C. Calhouna; użyta przez niego jako argument w sporze o unieważnienie przez Karolinę Południową protekcyjnej taryfy celnej 1828; odwoływała się do zasady opracowanej przez Th. Jeffersona i J. Madisona, zastosowanej po raz pierwszy 1798; doktryna nullifikacji stosowana do 1861 (po raz ostatni jako uzasadnienie secesji stanów Południa), nie stała się obowiązującym prawem; ugruntowana po wojnie secesyjnej zasada supremacji władz federalnych nad stanowymi unieważniła ją ostatecznie.