rzymskich wpływów okres
 
Encyklopedia PWN
rzymskich wpływów okres,
w archeologii termin chronologii względnej określający III okres epoki żelaza, odnoszący się do obszarów Barbaricum;
następuje, w zależności od terenów, po okresie lateńskim lub młodszym okresie przedrzymskim, a poprzedza okres Wędrówek Ludów. Rozpoczął się w początkach n.e., wraz z ustabilizowaniem granicy cesarstwa rzymskiego na linii Renu i Dunaju, koniec okresu utożsamiany z początkiem Wędrówek Ludów (375) i klęską Rzymian pod Adrianopolem (378), jednak tradycje okresu wpływów rzymskich utrzymywały się na wielu obszarach co najmniej do połowy V w. Rozróżnia się 3 gł. fazy rozwojowe (B, C i D), których cezurę stanowi odpowiednio 2. poł. II w. i schyłek IV w., dzielone na kilka krótszych stadiów ujętych w ramy systemu Eggersa–Godłowskiego. Okres ten stanowi najlepiej oprac. chronologicznie odcinek pradziejów Europy. We wczesnym okresie wpływów rzymskich (faza B) oddziaływania rzymskie doprowadziły do przyjęcia rzymskiej mody i technik walki, a w rezultacie do zmiany oblicza kulturowego obszarów Barbaricum, powstania nowych kultur archeol., np. kultury wielbarskiej, kręgu kulturowego nadłabskiego, a także silnych przeobrażeń kultur już istniejących. Nastąpiła pełna unifikacja środkowoeur. prowincji kulturowej. Rozwój kontaktów polit. i gosp. (szlak bursztynowy) z obszarami cesarstwa, których warunki dyktowała silniejsza strona rzymska, spowodował napływ do Barbaricum licznych importów rzymskich. W rezultacie wojen markomańskich doszło do załamania się układu sił i dominującą stronę zaczęły stanowić plemiona barbarzyńskie. W późnym okresie wpływów rzymskich (faza C) miały miejsce gwałtowne przemieszczenia ludnościowe w obrębie Barbaricum (Goci, Wandalowie), rejestrowane jako zmiany zasięgu kultur archeol. (kultura wielbarska, kultura przeworska) i walki plemienne, których przejawem są depozyty wotywne (Illerup, Nydam, Skedemosse); wykształciły się nowe kultury: luboszycka, czerniachowska, grupa dębczyńska. Narastająca ekspansja plemion germańskich (Gotów, Wandalów, Burgundów, Swewów, Alemanów, Franków) stanowiła bezpośrednie zagrożenie dla cesarstwa i była jedną z gł. przyczyn głębokiego kryzysu w imperium. Jednocześnie na obszarach Barbaricum nastąpił rozkwit gosp. — rozpowszechnienie nowych technik produkcyjnych, np. koła garncarskiego, tokarki, wydzielenie się rzemiosła, pogłębiła się stratyfikacja społ., wyodrębniły się elity władzy, archeologicznie rejestrowane jako tzw. groby książęce (Zakrzów) lub skarby dynastyczne (Boroczyce, Zagórzynek). W fazie końcowej (faza D) na większości obszarów Barbaricum stopniowo zanikało osadnictwo kultur o tradycjach okresu wpływów rzymskich; ostatecznie załamał się istniejący układ sił między Rzymianami a barbarzyńcami; pod naporem Hunów, Awarów i Słowian większość grup ludności zamieszkujących środkową Europę (z wyłączeniem plemion bałtyjskich) emigrowała stopniowo na zachód i południe, osiedlając się na gruzach cesarstwa zachodniorzymskiego.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia