rozpad promieniotwórczy
 
Encyklopedia PWN
rozpad promieniotwórczy,
fiz. samorzutna przemiana jądra atomowego, której towarzyszy emisja promieniowania jądrowego i wydzielenie energii, tzw. energii rozpadu
; emitowaną cząstką promieniowania mogą być: foton (rozpad γ), elektron lub para elektron–pozyton (konwersja wewnętrzna), elektron lub pozyton i antyneutrino lub neutrino (rozpad β), nukleon lub jądro (rozpad protonowy, rozpad α, rozpad egzotyczny, rozszczepienie). Tylko w jednym z powyższych przypadków cząstka (elektron konwersji wewnętrznej) jest emitowana nie bezpośrednio z jądra, lecz z powłoki elektronowej. W wyniku emisji z jądra (A — liczba masowa równa liczbie nukleonów w jądrze, Z — liczba porządkowa równa liczbie protonów w jądrze) elektronu powstaje jądro , pozytonu — jądro , wychwytu elektronu — również jądro , rozpadu protonowego — jądro , zaś rozpadu α — jądro . Rozpad promieniotwórczy może zachodzić na skutek oddziaływania słabego, elektromagnetycznego lub silnego. Rozpad promieniotwórczy jest procesem statystycznym. Istnieje określone prawdopodobieństwo równe λ (λ, stała rozpadu, charakterystyczna dla danego jądra i stanu, w którym się ono znajduje), że jądro rozpadnie się w jednostkowym czasie. Prowadzi to do wykładniczego prawa rozpadu: N(t) = N0eλt, gdzie N(t) i N0 — odpowiednio liczba jąder promieniotwórczych w chwili t oraz w chwili początkowej t = 0. Promieniotwórczość naturalną odkrył 1896 A.H. Becquerel, który stwierdził, że różne związki uranu wywołują zaczernienie emulsji fotograficznej; systematyczne badania tego zjawiska podjęte przez M. Skłodowską-Curie i P. Curie doprowadziły do stwierdzenia promieniotwórczości toru i odkrycia 1898 nowych promieniotwórczych pierwiastków: polonu i radu. Dalsze prace nad promieniotwórczością doprowadziły do rozróżnienia 3 składowych promieniowania: α, β i γ (E. Rutherford, P. Villard i in.) oraz ich identyfikacji (Becquerel, S.T. Meyer, E. von Schweidler, Rutherford, T. Royds), a następnie do stwierdzenia, że zanik aktywności substancji promieniotwórczej w czasie ma charakter wykładniczy (Rutherford, F. Soddy). Sztuczną promieniotwórczość (β+) odkryli 1934 I. Joliot-Curie i F.J. Joliot-Curie.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia