rewolucja krakowska

rewolucja krakowska 1846, powstanie krakowskie 1846,

powstanie rozpoczęte w nocy z 20 na 21 II w Wolnym Mieście Krakowie zgodnie z przygotowanym przez demokratyczne organizacje patriotyczne spiskowe planem powstania w 3 zaborach (w pruskim i rosyjskim do wybuchu powstania nie doszło wskutek aresztowań);

rewolucja krakowska była skierowana przeciw Austrii; 18 II powstańcy zaatakowali Tarnów (bez powodzenia); 19 II rozpoczęło się powstanie chłopskie, jednocześnie wojska austriackie wkroczyły do Krakowa; 21 II powstańcy zaatakowali w Krakowie wojsko austriackie; następnego dnia opuściło ono miasto. Ukonstytuował się Rząd Narodowy, który w manifeście z 22 II wzywał naród polski do ogólnego powstania, znosił różnice stanowe i wszelkie powinności chłopskie oraz zapowiadał nadanie ziemi tym bezrolnym chłopom, którzy wezmą udział w powstaniu narodowym; dyktatorem ogłosił się J. Tyssowski; czołową rolę jako sekretarz dyktatora odegrał E. Dembowski; zabiegi Dembowskiego zmierzające do pozyskania chłopów nie powiodły się; zginął on 27 II od kul austriackich, gdy szedł na czele procesji mającej nawiązać kontakt z chłopami podburzonymi przez władze austriackie przeciwko szlachcie; 26 II pod Gdowem poniósł klęskę oddział powstańczy A. Suchorzewskiego. Wydarzenia te przyczyniły się do upadku rewolucji krakowskiej i prób powstańczych w zaborze austriackim; 2 III Tyssowski złożył władzę, a 4 III, wraz z oddziałem, broń na granicy pruskiej; 16 XI Rzeczpospolita Krakowska została wcielona do Austrii. Rewolucja krakowska łączyła walkę o niepodległość z postulatami rewolucji agrarnej.