rabacja galicyjska

rabacja galicyjska 1846, rzeź galicyjska,

powstanie chłopskie w Galicji (termin „rabacja”, od niemieckiego rauben ‘grabić’, ‘plądrować’, był używany przez chłopów w okresie napadów na dwory);

spowodowane m.in. ciężkim położeniem wsi galicyjskiej; niezadowolenie chłopów władze austriackie skierowały przeciwko szlachcie i, głosząc antychłopski charakter przygotowań powstańczych szlachty, wykorzystały rabację do sparaliżowania przygotowywanego trójzaborowego powstania narodowego; agitacja austriacka, brak demokratycznej propagandy na wsi, a także nieudana próba opanowania przez powstańców Tarnowa (18 II) spowodowały, że chłopi poza powstaniem chochołowskim nie poparli powstania przeciw zaborcy (rewolucja krakowska 1846), lecz uderzyli na dwory (zniszczono ok. 470; z rąk chłopskich zginęło ok. 1,1 tys. osób, ok. 3 tys. aresztowały władze austriackie), rozbrajali powstańców i za gratyfikacją pieniężną oddawali w ręce Austriaków; powstanie największe rozmiary przybrało w obwodzie tarnowskim, gdzie zniszczono ok. 90% dworów; jednym z przywódców powstania chłopskiego był J. Szela, który wzywał chłopów m.in. do grabieży i zaprzestania odrabiania pańszczyzny; powstanie chłopskie zostało stłumione przez austriackie wojska. Wypadki w Galicji odbiły się szerokim echem w Europie i były jednym z pierwszych przejawów fali rewolucyjnej okresu Wiosny Ludów; 1848 władze austriackie przeprowadziły uwłaszczenie chłopów.