pedagogika pragmatyzmu
 
Encyklopedia PWN
pedagogika pragmatyzmu,
kierunek pedag., zapoczątkowany na przeł. XIX i XX w., nawiązujący do koncepcji pragmatyzmu;
zgodnie z tym podejściem prawda jest relatywna, prawdziwe jest jedynie to, co prowadzi do skutecznego działania, a więc sprawdza się w działaniu (nurt ten jest również nazywany instrumentalizmem — od instrumentalnego traktowania prawdy). Idee pragmatyzmu do pedagogiki przenieśli F.W. Parker i J. Dewey. Pragmatyzm został włączony do dyskursu pedag. także dzięki reakcji przedstawicieli amer. socjologii empirycznej (E.A. Ross, Ch.H. Cooley) oraz ideologii klas. liberalizmu (J. Adams, C.J. Karier, P.C. Violas, J. Spring) na skutki nowej sytuacji społ.-ekon. w USA, będącej następstwem procesów industrializacyjnych oraz urbanizacji.
Już w latach 70. XIX w. Parker, współpracownik Deweya, zaczął rozwijać ruch wychowania progresywnego; wykorzystał on pedag. koncepcję kształcenia wczesnoszkolnego F. Fröbla, wzbogacając ją o teorię aktywności własnej dzieci; propagował samodzielne uczenie się dzieci z uwzględnieniem ich naturalnych skłonności i form aktywności (gest, mowa, muzyka, modelowanie, rysunek, malowanie i pisanie), odstępując zarazem od podziału na przedmioty nauczania.
W latach 80. XIX w. Dewey był uznawany za zwolennika pedagogiki tradycyjnej J.F. Herbarta; zainspirowany psychol. poglądami W. Jamesa, sformułował koncepcję wychowania opierającego się na zainteresowaniach i aktywności własnej dziecka, zgodnie z zasadami: to do by knowing [‘działać dzięki poznaniu’] i to know by doing [‘wiedzieć dzięki działaniu’]; skuteczne wychowanie może się bowiem dokonać jedynie dzięki pobudzeniu wrodzonych sił, instynktów i zainteresowań dziecka. Protest przeciwko formalizmowi dydaktycznemu szkoły tradycyjnej, krytyka ścisłej dyscypliny i pasywnego charakteru kształcenia zbliżyły tym samym progresywistów amer. do eur. ruchu pedagogiki reform i nowego wychowania.
P.p. cechują idee, które na stałe zostały wpisane w praktykę edukacyjną szkolnictwa alternatywnego czy liberalnego, a mianowicie: 1) pajdocentryzm; 2) holistyczne podejście do dziecka; 3) preferowanie kształcenia problemowego i aktywizującego (likwidacja podziału wiedzy na przedmioty nauczania, edukacja w pracowniach zajęć praktycznych, bądź warsztatowych); 4) nastawienie eksperymentalne (uczeń może zrozumieć prawa przyrody dzięki doświadczeniom laboratoryjnym, prawa życia społ. — przez aktywny udział w życiu klasy szkolnej); 5) optymizm wychowawczy; 6) orientacja na współzawodnictwo i działanie; 7) relatywizm wartości moralnych i estetycznych (za wartościowe uważa się to, czego ludzie pragną, co budzi ich zainteresowania i co sprawdza się w działaniu).
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia