patrycjat
określenie elity politycznej, majątkowej i społecznej sprawującej władzę w dużych miastach europejskich XIII–XVIII w.
[łac.],
patrycjat
Encyklopedia PWN
pochodzenie, skład narodowościowy, liczebność i znaczenie patrycjatu, odmienny w różnych krajach i miastach, są przedmiotem naukowych sporów. W Polsce powstanie patrycjatu było związane z przyjmowaniem w XIII w. prawa niemieckiego, w XIV–XV w. osiągnął on największe znaczenie; początkowo w dużych miastach był przeważnie pochodzenia niemieckiego, w XV w. uległ polonizacji i w XVI w. stanowił już na ogół środowisko polskie; swoje ekonomiczne znaczenie patrycjat opierał głównie na handlu, dużą rolę odgrywały także operacje kredytowe i lichwa; patrycjat wielkich miast dysponował również wielkimi majątkami ziemskimi; organami jego działania w mieście były rada miejska i ława sądowa. Antagonistycznymi warstwami wobec patrycjatu były w miastach pospólstwo i plebs; decydująca rola tradycyjnego patrycjatu w życiu gospodarczym i politycznym miast, malejąca od XVI w., zanikła w ciągu XVIII w.
