osady
 
Encyklopedia PWN
osady,
geol. utwory powstałe na powierzchni Ziemi w wyniku nagromadzenia (sedymentacja) różnorodnych substancji przez czynniki geologiczne — wodę, lodowce, wiatr, organizmy;
osady klasyfikuje się na podstawie rozmaitych kryteriów; ze względu na środowisko powstania rozróżnia się osady kontynentalne i osady morskie; wśród osadów kontynentalnych występują osady rzeczne (fluwialne), lodowcowe (glacjalne), rzecznolodowcowe (fluwioglacjalne), jeziorne, pustyniowe; osady morskie, zależnie od głębokości zbiornika, w którym powstają, dzielą się na płytkowodne (litoralne, litoral) i głębokowodne (batialne i abisalne, batial, abisal). Zależnie od genezy składników wśród osadów rozróżnia się np. osady okruchowe, utworzone przez rozpad (w wyniku wietrzenia) skał starszych, osady chemiczne, powstałe przez wytrącanie się składników mineralnych z roztworów, np. soli z wody morskiej, osady organogeniczne, tworzące się ze szczątków organicznych, np. muszli czy szkieletów, osady piroklastyczne, utworzone w wyniku osadzania się pyłów i popiołów wulkanicznych.
Osad składany w basenie sedymentacyjnym podlega diagenezie, co prowadzi do tworzenia się zwięzłych skał osadowych; często w procesie diagenezy następuje też zmiana składu chemicznego osadów; dotyczy to głównie osadów ilastych i węglanowych, stąd skały osadowe mogą istotnie się różnić od osadu, z którego powstały. Dla każdego środowiska sedymentacyjnego są charakterystyczne osady o określonych cechach: składzie mineralnym i chemicznym, pochodzeniu materiału osadowego, zawartości szczątków organicznych, strukturach sedymentacyjnych (np. warstwowaniu); zespoły tych cech są podstawą do poznania środowiska i sposobu powstawania osadów i skał osadowych w ubiegłych epokach geologicznych. Wszechstronnym badaniem osadów zajmuje się sedymentologia.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia