nahda
ruch kult., społ. i polit., który na przeł. XIX i XX w. objął arabskie środowiska intelektualne, gł. Libanu, Syrii i Egiptu;
[arab. nahḍa ‘odrodzenie’],
nahda
Encyklopedia PWN
jego gł. ideą stało się przywrócenie polit. i kult. znaczenia Arabów w świecie [arabska an-nahda ‘przebudzenie, odrodzenie’]; jego początki są związane ze środowiskiem arabskim chrześcijan w Syrii i Libanie, które w XVIII w., pod wpływem kontaktów z eur. kulturą (gł. fr.) i techniką, podjęło badania nad arabską historią, językiem i literaturą; ruch ten rozszerzył się na muzułm. intelektualistów i objął wszystkie dziedziny życia; gł. ośr. stał się Egipt. Był to okres rozwoju oświaty (świeckie szkoły i uniw.), nauki, literatury i prasy; liczne drukarnie umożliwiały popularyzację nowych idei w całym arabskim świecie; największe osiągnięcia n. w literaturze (tzw. arabski modernizm) oraz w muzułm. reformizmie (wielcy reformatorzy islamu — Dż. ad-D. al-Afghani, M. Abduh, M. Raszid Rida), z którego wywodzi się ideologia panislamizmu; konsekwencją n. było pojawienie się poczucia arabskiego odrębności (w opozycji do tur. panowania), które przerodziło się w arabską świadomość nar. (arabski nacjonalizm) i panarabizm (A. ar-R. al-Kawakibi); okres n. jest uważany za początek narodzin nowoż. historii Arabów.
