interwencja

interwencja

[łac.],

w stosunkach międzynarodowych mieszanie się jednego państwa w sprawy należące do kompetencji innego państwa (wewnętrzne, polityki zagranicznej), zwłaszcza przez zastosowanie groźby użycia siły lub jej użycia.

Interwencja może być: zbrojna (agresja), pośrednia (finansowanie i wysyłanie dywersantów na obce terytorium), ekonomiczna (podporządkowanie gosp. drugiego państwa), dyplomatyczna (naciski środkami dyplomatycznymi). Interwencja jest sprzeczna z zasadą suwerenności i równości państw; jest zakazana przez współczesne prawo międzynarodowe. Zasada nieinterwencji, sformułowana w XVIII w. podczas rewolucji francuskiej, była wysuwana kilkakrotnie, m.in. 1823 w doktrynie Monroego, 1902–03 w doktrynie Drago–Calvo, w związku z interwencją państw europejskich w Wenezueli, 1907 w II konwencji haskiej. Współcześnie na zasadzie nieinterwencji opiera się Karta Narodów Zjednoczonych, zakazująca mieszania się w sprawy wewnętrzne innych państw; postanowienie to nie jest jednak sprzeczne ze stosowaniem środków przymusu przewidzianych na wypadek aktu agresji lub zagrożenia pokoju. Zasada nieinterwencji wchodzi w skład zasad pokojowego współistnienia. Mimo zakazu państwa silniejsze niejednokrotnie uciekały się do interwencji w sprawy państw słabszych; np. USA interweniowały — nieraz zbrojnie — w państwach Ameryki Łacińskiej, 1960 Belgia zbrojnie ingerowała w Kongu; interwencji wielokrotnie dopuszczał się ZSRR (szczególnie brutalne były interwencje zbrojne 1956 na Węgrzech, 1968 w Czechosłowacji i 1978–88 w Afganistanie).