interakcjonizm symboliczny,
w XX-wiecznej socjologii (głównie amerykańskiej) teoria wywodząca się z pragmatyzmu, będąca odmianą socjologii humanistycznej (rozumiejącej);
interakcjonizm symboliczny
Encyklopedia PWN
prekursorzy: G.H. Mead, J. Dewey, C.H. Cooley; twórcą nazwy i głównym popularyzatorem był H. Blumer. I.s. koncentruje się na analizie procesów interakcji społecznej, rozumianej przede wszystkim jako wymiana symbolicznych znaczeń zachodząca między świadomymi, stale definiującymi sytuację partnerami, oraz na analizie konsekwencji tych procesów zarówno dla rozwoju jaźni (używanie tego terminu zamiast terminu „osobowość” jest jedną z cech szczególnych i.s.) partnerów, jak i dla funkcjonowania grup społecznych. Nawiązując głównie do poglądów Meada, i.s. przybrał wiele postaci różniących się m.in. poglądami na to, w jakiej mierze możliwe jest nadanie socjologii (ewentualnie psychologii społecznej) ściśle empirycznego charakteru oraz na to, czy życie społeczne daje się sprowadzić do procesów interakcji między jednostkami, czy też należy przyznać doniosłą rolę również bezosobowym i względnie trwałym strukturom wpływającym na charakter i przebieg tych procesów. Zawsze stronił jednak od problematyki makrospołecznej i z tego powodu był często traktowany jako teoria i praktyka badawcza z zakresu raczej psychologii społecznej niż socjologii. Przez długi czas stanowił w amerykańskiej socjologii niemal jedyną konkurencję dla funkcjonalizmu, od lat 60. stawał się jednak coraz bardziej tylko jedną z wielu orientacji interakcjonistycznych, zatracając wiele ze swojej pierwotnej swoistości i odrębności. W Polsce pierwsze nawiązujące do i.s. publikacje pojawiły się dopiero w latach 70., ale za jednego z jego przedstawicieli bywa uważany F. Znaniecki.
Jerzy Szacki
