dźwignia

dźwignia,

sztywny element w kształcie pręta prostego (dź. prosta) lub zagiętego (dź. kątowa), podparty w jednym punkcie i mogący obracać się wokół stałej osi obrotu przechodzącej przez punkt podparcia;

umożliwia wykonywanie określonej pracy (np. podnoszenie ciężaru) mniejszą siłą na odpowiednio większej drodze; ze względu na kształt rozróżnia się dźwignie proste i kątowe, a ze względu na położenie osi obrotu w stosunku do działających sił — dźwignie jednoramienne lub dwuramienne; występuje jako element wielu maszyn, przyrządów i narzędzi (np. nożyce, obcęgi, waga dźwigniowa). Matematyczną teorię dźwigni opracował ok. 400 p.n.e. Archytas z Tarentu.